Béo phì không chỉ là vấn đề về thân hình mà còn là “kẻ giết người vô hình” đe dọa sức khỏe tim mạch. Nghiên cứu cho thấy, khoảng 40% ca tử vong do bệnh tim mạch trên toàn cầu liên quan đến béo phì.
Người béo phì có tích tụ mỡ trong cơ thể, làm tăng lượng máu lưu thông, khiến tim phải làm việc quá tải trong thời gian dài, dẫn đến dày cơ tim, giãn thất trái và cuối cùng có thể phát triển thành suy tim. Người béo phì thường đi kèm với huyết áp cao, làm gia tăng thêm gánh nặng cho tim. Dữ liệu cho thấy, nguy cơ mắc huyết áp cao của người béo phì là 3-4 lần so với những người có trọng lượng bình thường.
Béo phì dễ dẫn đến kháng insulin, tăng đường huyết, tăng lipid máu và hội chứng chuyển hóa, những yếu tố này có thể làm tổn thương nội mạc mạch máu, thúc đẩy hình thành mảng bám xơ vữa động mạch và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và nhồi máu cơ tim. Mỡ nội tạng (như mỡ xung quanh gan và tim) giải phóng các yếu tố viêm, làm tổn thương tế bào cơ tim và có mối liên quan chặt chẽ với rối loạn nhịp tim, đột tử do tim.
Béo phì theo kiểu bụng (vòng eo vượt mức) nguy hiểm hơn. Tiêu chuẩn của Trung Quốc là nam ≥ 90 cm, nữ ≥ 85 cm; nhóm người này có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 2-3 lần so với người béo phì thông thường. Khi vòng eo vượt quá một nửa chiều cao, nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng lên rõ rệt.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, bệnh nhân béo phì có tỷ lệ sống sót ngắn hạn cao hơn sau các sự kiện tim mạch cấp tính (như nhồi máu tim), nhưng tiên lượng lâu dài lại kém hơn, có thể liên quan đến dự trữ chuyển hóa và chênh lệch trong chẩn đoán và điều trị.
Giám đốc Trung tâm Quản lý Cân nặng Bệnh viện Trung tâm Thanh Hải, bác sĩ phó Yang Song khuyên: cần có chế độ ăn hợp lý, nhấn mạnh sự cân bằng dinh dưỡng và kiểm soát calo, tránh ăn kiêng cực đoan, đảm bảo đa dạng trong chế độ ăn, tăng cường rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein chất lượng cao (như thịt nạc, cá, đậu), và giảm tiêu thụ thực phẩm chiên, đồ uống có đường và chất béo động vật. Tuân thủ “Hướng dẫn dinh dưỡng cho người lớn bị béo phì (phiên bản 2024)”, lượng calo khuyến nghị cho nam giới là 1200-1500 kcal mỗi ngày, nữ giới 1000-1200 kcal, ưu tiên chọn thực phẩm ngũ cốc nguyên hạt và ít béo, giảm thực phẩm chiên và đường thêm.
Kết hợp aerobic và sức mạnh: ít nhất 150 phút tập thể dục aerobic cường độ vừa mỗi tuần (như đi bộ nhanh, bơi lội), kết hợp với tập luyện kháng lực để tăng cơ và nâng cao tỷ lệ trao đổi chất cơ bản.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: chú ý đến chỉ số BMI, vòng eo, lipid máu và đường huyết, đặc biệt là những người béo phì theo kiểu bụng cần kiểm tra chức năng tim định kỳ.
Tổn thương của béo phì đối với tim là đa tầng và dần dần, nhưng việc quản lý khoa học có thể giảm thiểu nguy cơ một cách rõ rệt. Ủy ban Y tế Quốc gia đã đưa quản lý cân nặng vào hệ thống phòng chống bệnh mãn tính, khuyến khích lối sống “kiểm soát miệng và vận động”. Như các chuyên gia đã nói: “Giảm cân không chỉ là thay đổi ngoại hình, mà còn là trách nhiệm đối với sự sống.”