“Lẽ ra tôi nên nói rõ ràng hơn, tại sao lại không kiểm soát được cơn tức giận của mình”.
Trẻ con quá nghịch ngợm,
nói chuyện với chúng mà không thèm nghe.
Kiên nhẫn đã cạn kiệt, chỉ còn cách “hét lên” để dừng lại mọi thứ. Sau mỗi lần la mắng trẻ, cha mẹ không khỏi cảm thấy hối tiếc. Nhưng như thể có điều gì đó điều khiển não bộ, khi cảm xúc dâng trào lần sau, mọi cảm giác tội lỗi lại bị quên lãng. Nhưng bạn có biết không? Đối với trẻ em trong quá trình hình thành nhân cách, những gì cha mẹ nói ra trong cơn tức giận có thể để lại hậu quả lâu dài.
△Nguồn ảnh: 摄图网
Giáo sư Lý Mai Kim, Phó Chủ tịch Hội Nghiên cứu Tội phạm vị thành niên Trung Quốc đã từng nói:
Vấn đề của trẻ em thường được hình thành bởi người lớn, mọi vấn đề tâm lý hay hành vi của trẻ đều có liên quan đến hành động của cha mẹ và phương pháp giáo dục của họ.
01
Hét lên như chất độc mãn tính, khiến tính cách trẻ trở nên cực đoan
Nghiên cứu của nhà xã hội học Mỹ Murray Strauss cho thấy: Trong số những gia đình có mối quan hệ căng thẳng giữa cha mẹ và con cái, 90% phụ huynh đã từng hét lên với trẻ.
Vậy những đứa trẻ được giáo dục bằng phương pháp la mắng sẽ trở thành người như thế nào khi lớn lên?
☆ Tự ti nhạy cảm
Thử nghĩ mà xem, nếu chúng ta liên tục bị những người yêu quý hay tôn trọng phủ nhận và chỉ trích, cảm giác của chúng ta sẽ ra sao?
Làm việc chăm chỉ, lâu dài không nhận được sự công nhận từ cấp trên, lại còn bị so sánh với các đồng nghiệp khác, trong khi nỗ lực và giá trị của bạn thì không được công nhận, bạn sẽ cảm thấy như thế nào?
△Nguồn ảnh: 摄图网
Là người thân thiết nhất với trẻ, việc la mắng kéo dài đối với trẻ chưa trưởng thành cũng chẳng khác gì giam cầm ngôn ngữ. Nó khiến trẻ trở nên cẩn trọng từng li từng tí, không dám bày tỏ bản thân,
cuối cùng dẫn đến tính cách tự ti nhạy cảm, thích làm vừa lòng người khác.
☆ Bạo lực chữa bạo lực
Nhà tâm lý học Susan Forward đã nói:
Trẻ con không phân biệt được sự thật và trò đùa, chúng sẽ tin vào mọi thứ mà cha mẹ nói về chúng và biến nó thành quan niệm của riêng mình.
△Nguồn ảnh: 摄图网
Giáo sư Lý Mai Kim cũng đã nói: “Nếu một người chưa từng được đối xử tốt trong thời thơ ấu, thì đừng trông mong họ sẽ đối xử tốt với xã hội”.
“Đối xử tốt” không chỉ là không bạo hành, mà bạo lực ngôn ngữ kéo dài cũng có thể khiến trẻ trở nên méo mó và nổi loạn. Trẻ sẽ trở thành người chỉ biết hét và dùng nắm đấm để giải quyết vấn đề khi gặp khó khăn.
Việc dạy dỗ trẻ bằng cách thô bạo như vậy,
sẽ khiến trẻ cảm thấy rằng ngoài việc hét lên, bạn không còn cách nào khác, khiến trẻ càng ngày càng coi thường bạn.
Hành vi này trong tâm lý học được gọi là
“hiệu ứng quá tải”.
△Nguồn ảnh: 摄图网
Trẻ em bị đánh đập trong giai đoạn trưởng thành,
có xác suất tự ti lên đến 79,25%, trong khi tỷ lệ phạm tội của chúng đạt 42,59%.
Hình thức giáo dục bằng la mắng có thể không tạo ra vấn đề ngay lập tức, nhưng khi nhìn lại con đường trưởng thành của trẻ, bạn sẽ thấy mọi sự biến dạng trong từng chặng đường đều bắt nguồn từ những tiếng hét giận dữ của bạn.
02
Những đứa trẻ thường xuyên bị cha mẹ la mắng, não dễ trở nên ì ạch
Não của con người có phản ứng tự nhiên để tránh né khi gặp phải áp lực, cha mẹ la mắng thường khiến trẻ chọn cách nhượng bộ.
Và sự nhượng bộ này thực chất là một hình thức đầu hàng,
áp lực tinh thần kéo dài, rất dễ khiến trẻ mất đi sự tự tin, thậm chí gây tổn hại không thể phục hồi cho não bộ.
Phó Giáo sư tâm thần học Martin A. Teicher tại Bệnh viện tâm thần hàng đầu thuộc Trường Y Harvard cho rằng:
Việc cha mẹ thường xuyên la mắng thực sự sẽ thay đổi cấu trúc não của trẻ, ảnh hưởng đến trí thông minh của chúng.
Teicher và nhóm nghiên cứu đã phân tích não bộ của những người trưởng thành từng bị cha mẹ bạo hành bằng lời nói (hét lên, mỉa mai, v.v.).
Phát hiện rằng kết nối giữa vùng Wernicke (nơi chủ yếu chịu trách nhiệm hiểu ngôn ngữ) và vỏ não trước giảm đi, mà sự kết nối giữa hai vùng này càng ít, khả năng hiểu ngôn ngữ của một người càng kém.
△Nguồn ảnh: 摄图网
Teicher cho biết: “Tôi nghĩ những người này không thể phát huy tiềm năng ngôn ngữ của mình”.
Trẻ cần có một môi trường phát triển lành mạnh và bình yên, nhiều lúc trẻ không phải “ngu ngốc”, mà là do áp lực ngôn ngữ kéo dài từ chúng ta, thói quen phủ nhận trẻ em, từ đó đã kìm hãm tài năng quý giá của chúng.
Tiến sĩ Laura Markham, người sáng lập Hiệp hội Tim Mạch Mỹ cho rằng, việc các thành viên trong gia đình thường xuyên la hét sẽ có một ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ và tinh thần của trẻ, tạo ra áp lực kép.
Thậm chí có thể
làm thay đổi những tư tưởng tốt đẹp vốn có, cắt đứt giao tiếp với cha mẹ, tạo thành tâm lý tự đóng kín.
△Nguồn ảnh: 摄图网
Như Tiến sĩ Markham đã nói, dù những bậc phụ huynh hay quát mắng không trực tiếp hủy hoại não bộ của trẻ,
nhưng họ đang thay đổi cấu trúc não bộ của trẻ.
Nhóm nghiên cứu của Rachel Romeo ở MIT đã chứng minh trong một thí nghiệm:
Sau khi trẻ được sinh ra,
sự tiếp xúc ngôn ngữ sớm sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến cấu trúc não, đặc biệt là khu vực quản lý ngôn ngữ.
Họ đã chọn 40 trẻ em khỏe mạnh từ 4 đến 6 tuổi, tất cả đều đủ tháng và tiến hành chụp cộng hưởng từ não. Kết quả cho thấy, trẻ em thường xuyên giao tiếp với cha mẹ có lượng chất trắng trong não quản lý việc phát sinh ngôn ngữ nhiều hơn so với những trẻ ít giao tiếp.
△Nguồn ảnh: 摄图网
Việc thường xuyên bị la mắng sẽ khiến trẻ mất đi dũng khí tự bày tỏ, dần dần, hoạt động của chất trắng trong não sẽ giảm đi đáng kể, từ đó ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ của trẻ.
Thêm vào đó, việc trút bỏ những cảm xúc tiêu cực lên trẻ không chỉ hạn chế sự phát triển trí tuệ của chúng mà còn liên tục khiến chính chúng ta rơi vào trạng thái căng thẳng.
Các chuyên gia chỉ ra:
Cảm xúc tiêu cực còn đáng sợ hơn cả virus mạnh! 80% bệnh tật bắt nguồn từ sự giao động tâm trạng.
Vậy nên, thay vì la hét trời đất với trẻ, tốt hơn hết là hiểu một cách khoa học và lý trí về nhu cầu của trẻ, giảm thiểu xung đột mới thực sự đạt được mục tiêu giáo dục.
03
Khi không thể kiềm chế cơn tức giận, hãy nghĩ đến 2 điều này
☆ Tổn hại đến bản thân
Các nghiên cứu cho thấy, mệt mỏi và thiếu ngủ sẽ làm giảm sức đề kháng của cơ thể, khiến con người trở nên cáu kỉnh, dễ nổi giận, và càng không thể kiểm soát cảm xúc khi phải đối mặt với áp lực. Hét lên là phản ứng căng thẳng khi chúng ta tức giận hoặc kích động. Vì vậy, tìm kiếm sự hỗ trợ và hợp tác từ các thành viên trong gia đình là một phương pháp tốt để ngăn chặn việc “hét”.
△Nguồn ảnh: 摄图网
☆ Trẻ dễ chấp nhận hơn khi nào
Các nhà tâm lý học đã từng thực hiện một nghiên cứu rằng, khi xử lý cùng một vấn đề,
nói chuyện với giọng thấp sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp nhận hơn.
Khi cha mẹ cố tình hạ giọng nói, cảm xúc sẽ trở nên bình tĩnh hơn và sẽ trở nên lý trí hơn.
Nếu trước khi đọc bài viết này, bạn đã không thể kiềm chế mà đã nhiều lần hét vào trẻ, đừng tự trách bản thân, hãy thành thật xin lỗi trẻ! Có một câu nói rất hay: “Người tạo ra vấn đề chính là người phải giải quyết vấn đề”. Những vết thương về thể xác của trẻ cần sự băng bó từ cha mẹ; những vết thương tinh thần cần sự chữa lành từ cha mẹ. Nếu bạn không thể không quát mắng trẻ, hãy để trẻ hiểu rằng:
“Không vấn đề gì nên được giải quyết bằng cách hét lên và bạo lực, đó là cha mẹ chưa kiểm soát được cảm xúc của mình, cần phải nói chuyện một cách nghiêm túc”.
△Nguồn ảnh: 摄图网
Dù cho chúng ta có la hét với trẻ thế nào, trẻ vẫn khao khát kết nối với cha mẹ; dù cho chúng ta có la hét với trẻ thế nào, trẻ vẫn khao khát vòng tay của cha mẹ.
Đừng bao giờ nghĩ rằng chúng ta yêu thương trẻ hơn; thực tế, tình yêu của trẻ dành cho chúng ta mới sâu sắc và thuần khiết hơn. Mặc dù trở thành cha mẹ không cần phải thi cử, nhưng ngay từ khoảnh khắc trẻ ra đời, chúng ta đã phải học cách trở thành cha mẹ tốt hơn.
Làm cha mẹ là một hành trình học tập suốt đời.
Mong rằng mọi bậc phụ huynh và trẻ em sẽ cùng nhau lớn lên trong sự ấm áp, trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.