Gần đây, một sinh viên chuyên ngành thể thao tên là Tiểu Kỳ (tên giả) sau khi hoàn thành tập luyện hàng ngày, bất ngờ phát hiện nước tiểu có màu nâu đen, đồng thời hai chân mệt mỏi, massage cũng không thấy cải thiện. Cảm thấy bất thường, Tiểu Kỳ đã tới bệnh viện để khám bệnh.
Sau khi bác sĩ trực khám và thực hiện các xét nghiệm liên quan, phát hiện nồng độ creatine kinase của Tiểu Kỳ lên tới 3349 đơn vị/lít, gấp 17 lần giới hạn bình thường. Tiểu Kỳ được chẩn đoán mắc hội chứng tan huyết cơ vân. May mắn là Tiểu Kỳ tìm đến sự trợ giúp y tế kịp thời, các bác sĩ đã thực hiện liệu pháp truyền dịch, kiềm hóa nước tiểu và bảo vệ chức năng thận. Vài ngày sau, tình trạng của Tiểu Kỳ đã tiến triển rõ rệt, các chỉ số thông thường trở lại bình thường và hiện đã khỏi bệnh xuất viện.
Bác sĩ trưởng khoa cấp cứu, chuyên gia hàng đầu Hoàng Diễm cho biết, Tiểu Kỳ không phải là trường hợp cá biệt. Gần đây, khoa cấp cứu đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân có triệu chứng đau nhức cơ bắp, toàn thân mệt mỏi, tức ngực, nước tiểu có màu nâu đen do hoạt động thể thao, tất cả đều được chẩn đoán mắc hội chứng tan huyết cơ vân. Tại sao lại như vậy? Hôm nay, Hoàng Diễm sẽ giúp mọi người hiểu về căn bệnh này:
Hội chứng tan huyết cơ vân là gì?
Hội chứng tan huyết cơ vân là một bệnh lý nghiêm trọng gây tổn thương cơ bắp.
Trong điều kiện tập luyện cường độ cao hoặc chấn thương, các tế bào cơ vân có thể bị tổn thương do thiếu oxy, rối loạn chuyển hóa, từ đó giải phóng myoglobin, creatine kinase và các chất trong tế bào vào máu và nước tiểu. Sự giải phóng quá mức của các chất này không chỉ gây đau nhức và sưng tấy cơ mà còn có thể gây tổn hại cho thận, làm tăng nguy cơ suy thận nghiêm trọng.
Tại sao lại xuất hiện hội chứng tan huyết cơ vân?
Nguyên nhân gây bệnh hội chứng tan huyết cơ vân có nhiều, thường thấy bao gồm các khía cạnh sau:
1. Yếu tố vật lý: Chấn thương cơ do tập luyện cường độ cao, hoặc các yếu tố vật lý khác.
2. Yếu tố chuyển hóa: Các bệnh lý chuyển hóa như tiểu đường, suy giáp có thể dẫn đến tình trạng này.
3. Yếu tố thuốc: Một số loại thuốc như statin hoặc cimetidine có thể gây hội chứng tan huyết cơ vân.
4. Yếu tố di truyền: Một số khiếm khuyết gen có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng này.
Ngoài ra, nhiễm virus hoặc vi khuẩn nghiêm trọng, uống rượu quá mức hoặc tiếp xúc với độc tố cũng có thể dẫn đến hội chứng tan huyết cơ vân.
Hoàng Diễm giải thích rằng, hội chứng tan huyết cơ vân không có nghĩa là cơ bắp thực sự bị “tan rã”, mà thường xảy ra do những người ít tập thể dục đột ngột tham gia vào các bài tập cường độ cao trong thời gian ngắn, dẫn đến tổn thương và vỡ tế bào cơ vân, làm cho myoglobin, creatine kinase nhanh chóng được giải phóng vào máu, rồi lan truyền đến tất cả các cơ quan trong cơ thể, gây ra một loạt rối loạn nội môi và tổn thương chức năng cơ quan.
Vậy tại sao một sinh viên chuyên ngành thể thao như Tiểu Kỳ cũng mắc phải tình huống này? Hoàng Diễm cho biết, không chỉ những người ngừng tập lâu mới dễ bị mắc hội chứng tan huyết cơ vân, mà những người luyện tập thể thao lâu dài cũng có thể bị ảnh hưởng. Nói cách khác, hoạt động quá sức ở một vùng cụ thể, với mô hình cố định, trong thời gian ngắn, cường độ cao và khối lượng lớn là những yếu tố thường thấy gây ra hội chứng tan huyết cơ vân.
Làm thế nào để phòng ngừa?
Để phòng ngừa hội chứng tan huyết cơ vân, cần có các biện pháp khác nhau cho từng nhóm đối tượng:
1. Đối với những người tập thể dục: cần thực hiện các bài tập với sự hướng dẫn chuyên nghiệp, tránh hoạt động cường độ cao đột ngột.
2. Người bệnh tim mạch: cần kiểm tra sức khỏe theo sự hướng dẫn của bác sĩ và tuân thủ chỉ định sử dụng thuốc statin để điều chỉnh lipid huyết.
3. Người lao động ngoài trời: cố gắng tránh làm việc vào những thời điểm nhiệt độ cao, để khỏi bị say nắng dẫn đến rối loạn điện giải.
Ngoài ra, cần chú ý điều chỉnh chế độ ăn uống và tránh uống rượu quá mức; không ăn quá nhiều thực phẩm đặc biệt như tôm càng xanh.
Khi xuất hiện các triệu chứng này, hãy ngay lập tức đến bệnh viện:
1. Nước tiểu bất thường: màu nâu đen hoặc màu trà đậm;
2. Triệu chứng về cơ: Đau nhức, cứng, yếu ở tay chân;
3. Phản ứng toàn thân: buồn nôn, nôn mửa, sốt, phù nề, trong trường hợp nghiêm trọng có thể ít nước tiểu hoặc không có nước tiểu.
Hoàng Diễm khuyến cáo mọi người rằng, ngay khi có triệu chứng đau cơ, yếu hoặc thay đổi màu nước tiểu, nên đến bệnh viện ngay lập tức và giữ lại mẫu nước tiểu (chia thành từng bình sạch) – điều này có thể là bằng chứng quan trọng cho việc chẩn đoán và giúp cấp cứu trong thời gian vàng.
Tác giả: Bệnh viện số 4 thành phố Trường Sa
Chú ý @ Bệnh viện y học Hồ Nam để cập nhật thêm thông tin về sức khỏe!
(Biên tập viên 92)