Trong xã hội ngày nay, phòng khám nhi nhi đồng tại bệnh viện thường xuyên đông nghịt, các bậc phụ huynh ôm những đứa trẻ khóc lóc vì cảm lạnh, ho, trên mặt họ hiện rõ sự lo lắng và mệt mỏi. Dường như không biết từ bao giờ, những đứa trẻ bên cạnh ngày càng dễ mắc các bệnh nhẹ như cảm lạnh, ho, việc đi bệnh viện thường xuyên đã trở thành tình trạng bình thường của không ít gia đình. Hiện tượng này đã gây ra sự lo lắng sâu sắc cho các bậc phụ huynh: liệu rằng hệ miễn dịch của trẻ ngày nay thực sự đã suy giảm? Nguyên nhân do đâu? Hôm nay chúng ta cùng thảo luận về vấn đề này.
Tại sao trẻ em lại dễ cảm lạnh hơn?
Một lý do quan trọng: quá sạch sẽ.
Năm 1999, các nhà nghiên cứu lần đầu tiên phát hiện rằng, trẻ em sống trong nông trại có xác suất phát triển thành cơ địa dị ứng hoặc mắc bệnh dị ứng thấp hơn rõ rệt so với trẻ em không sống ở nông trại, hiện tượng này được gọi là “hiệu ứng nông trại”. Nghiên cứu so sánh giữa các nông trại Amish và Hutterite tại Mỹ, cũng như so sánh giữa thành phố và nông thôn, đều chứng minh một điều rằng môi trường nông trại có tác dụng bảo vệ. Như đã biết, trẻ em nông trại phải sống trong môi trường có nhiều “ô nhiễm” hoặc “dị nguyên” hơn so với trẻ em không ở nông trại, điều này có nghĩa là, tiếp xúc với nhiều “dị nguyên” có thể có lợi cho con người, giúp giảm thiểu tình trạng dị ứng.
Tại sao lại xảy ra hiện tượng này?
Điều này phải nhắc đến hệ miễn dịch của con người. Ai cũng biết rằng, hệ miễn dịch của chúng ta là một hệ thống bảo vệ mạnh mẽ, có thể bảo vệ chúng ta trước hầu hết các loại vi khuẩn. Tuy nhiên, khả năng này không phải là bẩm sinh, mà là được xây dựng dần dần trong quá trình phát triển. Việc này không hề phức tạp, thực chất chỉ là việc tiếp xúc với các vi sinh vật và dị nguyên trong môi trường, từ đó huấn luyện hệ miễn dịch của bản thân, giúp nó ngày càng mạnh mẽ hơn.
Hệ miễn dịch cần được xây dựng liên tục.
Trong hàng trăm ngàn năm qua, con người đã tiến bước như vậy. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi rất nhiều trong những năm gần đây.
Trong những năm qua, con người rất sợ vi khuẩn, thường tránh xa chúng, điều này thể hiện rõ nhất trong việc nuôi dạy trẻ em, hàng triệu bậc phụ huynh mong muốn con mình sống trong môi trường vô trùng, cố gắng cung cấp cho trẻ điều kiện vô trùng tối đa, từ chế độ ăn uống hàng ngày đến quần áo đều phải đảm bảo vô trùng. Tuy nhiên, hiện tượng này nếu tiếp diễn sẽ gây ra một số vấn đề.
Một mặt, việc tiệt trùng cần rất nhiều chi phí, đặc biệt là đối với quần áo và thực phẩm,tiệt trùng thường yêu cầu thêm một số chất tiệt trùng mà thực chất có thể là chất độc hại (thậm chí có thể giết cả vi khuẩn), những chất này có thể không ảnh hưởng đến người lớn nhưng lại gây ra rắc rối cho làn da nhạy cảm của trẻ nhỏ.
Quá sạch sẽ đang tàn phá miễn dịch của trẻ em.
Điều đáng lo ngại hơn, quá sạch sẽ lại làm tổn thương hệ miễn dịch của trẻ. Hệ miễn dịch của trẻ phần lớn không phải bẩm sinh mà là sản phẩm của quá trình chăm sóc sau này. Quá trình này thực chất là trẻ tiếp xúc với vi khuẩn trong quá trình trưởng thành, từ đó hệ miễn dịch của cơ thể đối phó với chúng, hình thành khả năng miễn dịch mạnh mẽ. Tuy nhiên, trong những năm qua, một số phụ huynh đã quá sạch sẽ, khiến trẻ khó tiếp xúc với vi khuẩn, dẫn đến khả năng miễn dịch khó được thiết lập và suy giảm, đây cũng là điều tạo ra đất từ cho các bệnh miễn dịch như dị ứng, cũng như lý do vì sao ngày nay con người càng sợ vi sinh vật, càng sạch sẽ nhưng tình trạng dị ứng ở trẻ em vẫn gia tăng.
Đây không phải là tôi nói, mà là hiện tượng thường xuyên được các nhà nghiên cứu đề cập đến trong những năm qua: “giả thuyết vệ sinh”, đơn giản mà nói là trẻ em quá sạch sẽ thực sự không phải điều tốt, sẽ ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của trẻ.
Trong những năm qua, “giả thuyết vệ sinh” ngày càng nhận được sự công nhận từ các chuyên gia, giúp mọi người sửa chữa một số hiểu lầm trong việc nuôi dạy trẻ.
Tóm lại, tình trạng trẻ nhỏ dễ mắc cảm lạnh, ho và có vẻ như miễn dịch thấp, thực chất là kết quả của sự phát triển đặc điểm hệ miễn dịch của bản thân, sự thay đổi môi trường, thói quen sống không tốt, sai lệch trong phương pháp chăm sóc, cùng với nhiều yếu tố khác như bệnh tật và thuốc men… Đây không phải là do một yếu tố đơn lẻ mà là sự biểu hiện của một tình trạng phức tạp và tổng hợp.