Khi nhắc đến bức xạ, mọi người thường cảm thấy lo lắng, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai trong thời kỳ đặc biệt. Vậy, kiểm tra X-quang, điện thoại di động, bếp điện từ, kiểm tra an ninh tại tàu điện ngầm… liệu có ảnh hưởng đến thai phụ hay không?
Kiểm tra X-quang không nguy hiểm như tưởng
X-quang có thể thay đổi trạng thái của nguyên tử hoặc phân tử, dẫn đến sự thay đổi chức năng tế bào và cấu trúc di truyền. Nếu mẹ bầu tiếp xúc với X-quang vượt quá một lượng nhất định, có thể dẫn đến sẩy thai, dị tật bẩm sinh, ung thư… Vậy trong thời gian mang thai có nên thực hiện kiểm tra X-quang hay không? Nếu cần thiết phải làm thì phải làm gì?
Thực tế, X-quang không có nguy hiểm ngay lập tức. Mức độ nguy hiểm chủ yếu phụ thuộc vào hai yếu tố: liều lượng phơi nhiễm và vị trí phơi nhiễm.
Đầu tiên là liều lượng phơi nhiễm. Dù là đối với người lớn hay thai nhi, bức xạ chỉ có thể gây tổn thương cho cơ thể khi vượt quá một lượng nhất định. Hướng dẫn được phát hành bởi Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ vào năm 2017 đã chỉ ra rằng chỉ cần liều lượng bức xạ không vượt quá 50mSV (milliSievert), thì sẽ không gây tổn thương cho thai nhi, trong khi đó một phim chụp ngực thông thường có liều lượng bức xạ là 0.02mSV, thấp hơn nhiều so với 50mSV.
Thứ hai là vị trí phơi nhiễm. Khả năng gây hại khác nhau tùy thuộc vào vị trí chụp. Liều lượng bức xạ của một phim chụp ngực thông thường là 0.02mSV, trong khi đó phim răng và phim X-quang khớp gối có liều lượng lần lượt chỉ là 0.01mSV và 0.005mSV. Thông thường, việc tiếp xúc với X-quang ở ngực có thể gây hại nhiều hơn ở các vị trí khác, nhưng tất cả vẫn nằm trong phạm vi liều lượng chấp nhận được.
Chính vì vậy, những câu nói như “phụ nữ có thai không được chụp X-quang” hay “chụp X-quang sẽ dẫn đến sẩy thai” đều là những điều vô lý. Trong các phương pháp kiểm tra, liều lượng bức xạ sắp xếp theo thứ tự như sau: phim X-quang < CT < kiểm tra y học hạt nhân, trong khi siêu âm và chụp cộng hưởng từ không có bức xạ ion hóa, phụ nữ mang thai hoàn toàn có thể yên tâm thực hiện siêu âm.
Kiểm tra an ninh tại tàu điện ngầm: Nên tránh xa máy kiểm tra hành lý
Nhiều bà bầu hàng ngày phải đi tàu điện ngầm để đi làm, vậy máy kiểm tra an ninh ở cửa tàu có bức xạ không? Có ảnh hưởng đến thai nhi không?
Máy kiểm tra an ninh tại tàu điện ngầm thường có hai phần: cổng kiểm tra an ninh và máy kiểm tra hành lý bằng X-quang. Cổng kiểm tra an ninh chủ yếu phát hiện kim loại và hoạt động dựa trên trường điện từ yếu, điện áp đầu ra rất nhỏ nên không gây ảnh hưởng xấu đến cơ thể, mẹ bầu và thai nhi.
Trong khi đó, máy kiểm tra hành lý bằng X-quang có bức xạ ion hóa. Do cần phải xuyên qua đồ vật chứ không phải cơ thể con người, liều lượng bức xạ sẽ lớn hơn so với máy X-quang y tế, tất nhiên điều này chỉ áp dụng cho bên trong máy. Ở phía trước máy kiểm tra an ninh có một tấm màn chì, đây là thiết bị bảo vệ để ngăn ngừa bức xạ X bị rò rỉ.
Trong quá trình vận hành, hành lý sẽ liên tục kéo tấm chăn chì lên, đặc biệt vào giờ cao điểm có đông người, tấm chăn bảo vệ thường ở trạng thái mở nửa. Nếu gặp phải một gói hàng lớn, thậm chí có thể mở hoàn toàn, nhiều người còn vội vàng kéo rèm an ninh. Việc mở tấm chăn chì chắc chắn là đưa bản thân vào nguy cơ bức xạ.
Vì vậy, khi qua kiểm tra an ninh, bà bầu nên cố gắng tránh xa máy kiểm tra hành lý, nếu có thể thì nên đi đường vòng. Dù có hành lý phải qua kiểm tra, cũng nên đợi cho đến khi tất cả đồ vật trên băng chuyền được lấy ra mới nên tiếp cận, không nên dừng lại gần vị trí cửa rèm.
Điện thoại, WIFI, lò vi sóng, bếp điện từ, không cần lo lắng về bức xạ ion hóa
Trong cuộc sống hàng ngày, điện thoại, máy tính, WIFI, lò vi sóng, bếp điện từ… đều là bức xạ không ion hóa, loại bức xạ này có năng lượng thấp, suy yếu nhanh theo khoảng cách, rất khó gây ảnh hưởng đến cơ thể và thai nhi. Phụ nữ mang thai chỉ cần không đứng gần các thiết bị điện, cách xa vài chục cm thì sẽ không bị ảnh hưởng.
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại “quần áo bảo vệ chống bức xạ cho phụ nữ mang thai”, nếu cảm thấy xung quanh có quá nhiều bức xạ, thực sự lo ngại ảnh hưởng đến thai nhi, mua và mặc cũng không có gì sai. Nhưng trong cuộc sống hàng ngày, phụ nữ mang thai hoàn toàn không cần phải mặc đồ bảo vệ chống bức xạ.
Nhớ rằng: Phụ nữ mang thai không nên lo âu quá mức, duy trì tâm trạng tốt sẽ giúp thai nhi khỏe mạnh hơn.