Ngày 17 tháng 5 năm 2023 là Ngày Tăng huyết áp Thế giới lần thứ 19, chủ đề của sự kiện lần này là “Đo chính xác, kiểm soát hiệu quả, sức khỏe bền lâu”.
Là một căn bệnh phổ biến và thường gặp trên toàn thế giới, tăng huyết áp đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe con người.
Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ của các bệnh tim mạch, là bệnh tim mạch phổ biến nhất, đồng thời cũng là yếu tố nguy hiểm nhất gây đột quỵ và bệnh mạch vành.
Nó được gọi là “sát thủ vô hình” ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Những ai là nhóm có nguy cơ cao mắc tăng huyết áp?
1
Khoảng 20% – 30% trường hợp tăng huyết áp liên quan đến yếu tố di truyền, với đặc điểm
“Có tính chất gia đình”
. Khi cha mẹ mắc tăng huyết áp, nguy cơ mắc bệnh ở con cái cũng tăng cao.
Đồng thời, với tuổi tác tăng, độ nặng của xơ vữa động mạch gia tăng, nguy cơ mắc tăng huyết áp cũng sẽ cao lên.
2
Những người có chế độ ăn nhiều muối
sẽ dẫn đến huyết áp cao.
3
Những người thiếu vận động, thừa cân, béo phì
. Khi cân nặng tăng, các hoạt động cơ thể cần nhiều năng lượng hơn, tim phải bơm nhiều máu hơn. Cân nặng càng lớn, lưu lượng tim càng cao, huyết áp cũng sẽ cao hơn.
4
Những người hút thuốc và uống rượu quá mức
. Hút thuốc và nghiện rượu gây thiệt hại nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch, có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp, đồng thời làm giảm độ nhạy cảm của người bệnh tăng huyết áp với thuốc hạ huyết áp.
5
Những người chịu áp lực tâm lý lâu dài
. Tâm lý cảm xúc cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tăng huyết áp. Những người thường xuyên lo âu, căng thẳng, tức giận hoặc sợ hãi có nguy cơ mắc tăng huyết áp cao hơn.
Một số nhầm lẫn về tăng huyết áp
Nhầm lẫn một: Huyết áp cao nhưng không cảm thấy gì, không có vấn đề lớn?
Theo “Hành động Sức khỏe Trung Quốc (2019-2030)”, nếu không sử dụng thuốc hạ huyết áp, việc đo huyết áp 3 lần không cùng một ngày mà có huyết áp tâm thu ≥ 140mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90mmHg có thể được chẩn đoán là tăng huyết áp.
Chuyên gia chỉ ra rằng, phần lớn bệnh nhân tăng huyết áp có huyết áp tăng dần, vì vậy họ không có triệu chứng rõ ràng, nhưng tăng huyết áp vẫn luôn tổn thương mạch máu, tim, thận và các cơ quan khác của họ. Nếu không điều trị kịp thời,
tăng huyết áp có thể dẫn đến đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy thận, tách động mạch chủ và các vấn đề sức khỏe khác.
Nhầm lẫn hai: Trẻ tuổi không mắc tăng huyết áp?
Mọi độ tuổi đều có thể mắc tăng huyết áp
. Khi tuổi cao, nguy cơ mắc tăng huyết áp tăng lên. Cần lưu ý rằng nếu cha mẹ hoặc người thân có tăng huyết áp, thì bản thân cũng có khả năng mắc bệnh. Tuy nhiên, việc duy trì lối sống lành mạnh hàng ngày có thể làm chậm lại hoặc thậm chí ngăn ngừa tăng huyết áp.
Nhầm lẫn ba: Huyết áp cao vào mùa đông, bình thường vào mùa hè thì có thể giảm thuốc không?
Huyết áp có sự thay đổi theo mùa, thường cao vào mùa đông và thấp vào mùa hè. Đặc biệt, với những bệnh nhân có huyết áp cao nhẹ, vào mùa hè huyết áp có thể giảm, không dùng thuốc hạ huyết áp vẫn có thể giữ huyết áp bình thường.
Nghiên cứu viên Zhang Weili tại Bệnh viện Trung ương Y tế và sức khỏe cho biết, nếu qua việc cải thiện lối sống và dùng thuốc đã đạt huyết áp dưới 120mmHg/80mmHg và duy trì ổn định trong vài tuần,
dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, bệnh nhân có thể giảm lượng thuốc
. Tuy nhiên, bệnh nhân cũng cần lưu ý theo dõi huyết áp liên tục. Ngay khi huyết áp tăng trở lại, cần đi khám kịp thời.
Nhầm lẫn bốn: Huyết áp đã dưới 140/90mmHg, có cần ngưng thuốc không?
Chuyên gia khuyên,
bệnh nhân không nên tự ý ngừng thuốc, cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để giảm liều từ từ
. Huyết áp bình thường là kết quả của việc kiểm soát bằng thuốc, không phải là đã “chữa khỏi” tăng huyết áp. Việc kiểm soát huyết áp là rất quan trọng, và việc tự ý ngừng thuốc có thể dẫn đến huyết áp tăng trở lại, phần lớn bệnh nhân tăng huyết áp cần dùng thuốc suốt đời.
Nhầm lẫn năm: Giảm huyết áp càng nhanh, càng thấp thì càng tốt?
Huyết áp ổn định giúp cơ thể có tuần hoàn máu tốt, bảo vệ chức năng của các cơ quan mục tiêu như tim, não và thận. Cả tăng huyết áp và huyết áp thấp đều có ảnh hưởng nhất định đến cơ thể, vì vậy
giảm huyết áp càng nhanh càng thấp không có nghĩa là càng tốt càng an toàn
.
Nhầm lẫn sáu: Không có tăng huyết áp, có cần đo huyết áp định kỳ không?
Việc đo huyết áp định kỳ rất quan trọng, đặc biệt là những người đã được chẩn đoán mắc tăng huyết áp. Bệnh nhân tăng huyết áp nên đo vào buổi sáng và tối từ 2 đến 3 lần,
những người huyết áp bình thường ít nhất nên đo 1 lần trong năm
.
Công chúng cần thường xuyên ghi lại kết quả đo huyết áp, đảm bảo huyết áp hàng ngày dưới 135/85mmHg. Nhóm có nguy cơ cao cần đo huyết áp thường xuyên và nhận sự hướng dẫn sức khỏe từ nhân viên y tế.
“Hành động Sức khỏe Trung Quốc (2019-2030)” khuyến nghị, người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên nên tự đo huyết áp định kỳ, chú ý sự thay đổi của huyết áp, kiểm soát các yếu tố nguy cơ gây tăng huyết áp; công chúng có huyết áp bình thường cao (120 đến 139mmHg / 80 đến 89mmHg) cần sớm chú ý đến việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ.
Bệnh nhân tăng huyết áp nên chăm sóc sức khỏe hàng ngày ra sao?
1
Giảm muối và tăng kali, chế độ ăn nhẹ
Mỗi người nên giảm dần lượng muối ăn hàng ngày xuống dưới 5 gram; tăng cường bổ sung thực phẩm giàu kali. Thực hiện chế độ ăn nhẹ, hạn chế thức ăn có nhiều chất béo và cholesterol.
2
Chế độ ăn hợp lý, dinh dưỡng khoa học
Chế độ ăn cần phải “không làm tổn thương tạng phủ”, việc áp dụng dinh dưỡng Đông y hợp lý có thể hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện tình trạng tăng huyết áp.
3
Cân bằng ăn uống và vận động, duy trì cân nặng hợp lý
Khuyến nghị duy trì cân nặng trong phạm vi khỏe mạnh: chỉ số khối cơ thể (BMI) nên từ 18.5 – 23.9 kg/m² (người cao tuổi trên 65 tuổi có thể tăng nhẹ); vòng eo nam <90cm, nữ <85cm. Đề nghị tất cả bệnh nhân tăng huyết áp thừa cân và béo phì nên giảm cân. Kiểm soát cân nặng, bao gồm cả việc kiểm soát năng lượng nạp vào và tăng cường hoạt động thể chất.
4
Ngừng thuốc lá, rượu và cân bằng tâm lý
Không hút thuốc có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, việc ngừng thuốc lá là rất được khuyến nghị cho bệnh nhân tăng huyết áp.
Không nên uống rượu, ngay cả một lượng nhỏ cũng có thể gây tác động xấu đến sức khỏe. Uống rượu quá mức sẽ làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp đáng kể, và nguy cơ này tăng lên theo lượng rượu tiêu thụ.
Giảm căng thẳng tâm lý, giữ tâm lý cân bằng. Nếu cần thiết, có thể đến các cơ sở y tế chuyên nghiệp để khám chữa bệnh, tránh dao động huyết áp do căng thẳng tâm lý. Thực hiện giấc ngủ điều độ, đảm bảo giấc ngủ đủ và không thức khuya.
5
Theo dõi huyết áp, tự quản lý
Thường xuyên theo dõi huyết áp, hiểu biết về chỉ số huyết áp và tình trạng đạt tiêu chuẩn, tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ về can thiệp lối sống, kiên trì điều trị lâu dài và tự quản lý. Có thể lựa chọn chế độ ăn phù hợp tùy theo tình trạng sức khỏe của bản thân.
Nguồn: Sức khỏe Trung Quốc, báo Sức khỏe, Phòng chống bệnh mãn tính và sức khỏe.