Ung thư vú là loại ung thư phổ biến ở phụ nữ và là nguyên nhân tử vong do ung thư đứng thứ năm trên toàn cầu. Tại nước ta, tỷ lệ mắc bệnh đang có xu hướng gia tăng hàng năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của phụ nữ, đã trở thành “kẻ sát nhân” hàng đầu.
Vậy, những vấn đề mà các chị em phụ nữ quan tâm có thể là: Tại sao lại bị ung thư vú? Làm thế nào để chúng ta tránh xa những tác hại của ung thư vú? Chúng ta có thể làm gì?
Mặc dù nguyên nhân của ung thư vú vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng các nghiên cứu cho thấy có một số quy luật trong sự phát triển của bệnh. Các yếu tố nguy cơ của ung thư vú được chia thành hai loại lớn: yếu tố nguy cơ mà cá nhân không thể thay đổi (như giới tính, độ tuổi, dân tộc, chủng tộc, môi trường, tiền sử gia đình về ung thư vú, v.v.) và các yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống.
Bài viết này tập trung thảo luận các yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống và phương pháp phòng ngừa.
Các yếu tố nguy cơ của ung thư vú liên quan đến lối sống là gì?
1. Uống rượu, hút thuốc: Uống rượu làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú ở phụ nữ, lượng rượu càng cao, nguy cơ càng lớn. Phụ nữ uống rượu hàng ngày có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn 7%-9% so với những người không uống rượu. Hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm cả việc hít khói thuốc thụ động.
2. Thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân hoặc béo phì sau mãn kinh làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú ở phụ nữ. Mỗi khi trọng lượng của phụ nữ trưởng thành tăng 5kg/m², nguy cơ mắc ung thư vú sẽ tăng thêm 18%.
3. Bệnh tiểu đường: Nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh tiểu đường là một yếu tố nguy cơ gây ung thư vú, bệnh nhân ung thư vú có bệnh tiểu đường thường có tiên lượng xấu hơn.
4. Thiếu thể dục: Một lối sống lười biếng, ít vận động sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú.
5. Chưa sinh con, không cho con bú: Phụ nữ chưa bao giờ mang thai hoặc sinh đứa con đầu tiên sau 30 tuổi có nguy cơ mắc ung thư vú cao gấp đôi so với những phụ nữ sinh con trước 30 tuổi. Lựa chọn nuôi con bằng sữa mẹ có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú.
6. Sử dụng thuốc estrogen: Như thuốc tránh thai, có thể làm tăng nhẹ nguy cơ mắc ung thư vú.
Đối với các yếu tố nguy cơ ung thư vú trên, chúng ta có thể làm gì để giảm nguy cơ mắc bệnh?
1. Không uống rượu, không hút thuốc, tránh xa khói thuốc thụ động.
2. Kiểm soát cân nặng, duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) trong khoảng 18.5-24kg/m² (Chúng ta thường sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI) như một chỉ số đơn giản để đánh giá sự béo phì. BMI (kg/m²) = trọng lượng/chiều cao. BMI lớn hơn hoặc bằng 28.0kg/m² là béo phì, từ 24.0 đến dưới 28.0kg/m² là thừa cân, từ 18.5 đến dưới 24.0kg/m² là cân nặng bình thường, dưới 18.5kg/m² là cân nặng thấp).
3. Tập thể dục hợp lý: Tập thể dục đều đặn không chỉ giúp ngăn ngừa béo phì mà còn làm giảm mức hormone giới tính và mức insulin trong máu, tất cả điều này đều giúp giảm nguy cơ ung thư vú.
4. Bệnh nhân tiểu đường cần điều trị kịp thời, thực hiện đúng chế độ ăn uống và lối sống để kiểm soát đường huyết.
5. Giảm căng thẳng trong cuộc sống, kiểm soát cảm xúc tiêu cực, duy trì giấc ngủ tốt. Căng thẳng tinh thần, lo âu, trầm cảm có thể gây ra rối loạn nội tiết, tăng nguy cơ bệnh.
6. Sinh con đúng độ tuổi, duy trì nuôi con bằng sữa mẹ.
7. Yếu tố dinh dưỡng cũng có thể là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát sinh ung thư vú, nhưng nghiên cứu về thói quen ăn uống và ung thư vú ở châu Á còn khá ít.
Nghiên cứu trên người Trung Quốc cho thấy, việc tiêu thụ đậu nành có thể là yếu tố bảo vệ chống lại mắc ung thư vú. Việc tiêu thụ các sản phẩm từ đậu nành nhiều trong thời kỳ thanh thiếu niên có thể giảm nguy cơ mắc ung thư vú ở tuổi trưởng thành. Do đó, bạn có thể thêm đậu hũ, sữa đậu nành và các sản phẩm từ đậu vào bữa ăn hàng ngày.
Hướng dẫn Chẩn đoán và Điều trị Ung thư vú (bản 2018) xuất bản tại Nhật Bản chỉ ra rằng việc tiêu thụ sản phẩm từ sữa có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú. Vì vậy, để phòng ngừa bệnh ung thư vú, nên uống ít nhất 240ml sữa bò ít béo mỗi ngày.
Chỉ cần phụ nữ không hút thuốc, không uống rượu, duy trì chế độ ăn uống và thói quen tập thể dục tốt, giữ tinh thần lạc quan thì có thể giảm rõ rệt nguy cơ mắc ung thư vú.
Liệu việc tránh xa những yếu tố nguy cơ này có thể đảm bảo rằng chúng ta sẽ không mắc ung thư vú hay không?
Câu trả lời là không, hiện chưa có phương pháp nào có thể bảo đảm 100% ngăn ngừa sự phát sinh của ung thư vú. Vì vậy, khi không thể thực hiện phòng ngừa chính xác về nguyên nhân bệnh, chúng ta có thể thực hiện biện pháp phòng ngừa theo bệnh lý, phát hiện sớm, chẩn đoán sớm, điều trị sớm, có thể nâng cao tỷ lệ sống sót và giảm tỷ lệ tử vong. Phát hiện sớm là cốt lõi và then chốt của ba không: phát hiện sớm, chẩn đoán sớm và điều trị sớm. Thông qua các kiểm tra vú hiệu quả, đơn giản và tiết kiệm, đạt được mục tiêu phát hiện sớm, chẩn đoán sớm và điều trị sớm.
Cụ thể có những phương pháp sàng lọc nào?
1. Tự kiểm tra: Giữ thói quen tự kiểm tra ngực định kỳ, bao gồm quan sát ngực, cảm nhận sự thay đổi trong triệu chứng, nắm vững phương pháp tự kiểm tra ngực.
2. Kiểm tra lâm sàng ngực: Khám sàng lọc ngực bởi bác sĩ ngoại khoa.
3. Kiểm tra X-quang ngực: Khuyến nghị nên thực hiện chụp Mammography mỗi 1-2 năm.
4. Kiểm tra siêu âm ngực: Đơn giản, tiện lợi, không có bức xạ, có thể được sử dụng như một phương pháp sàng lọc ung thư vú thông thường.
5. Kiểm tra chụp cộng hưởng từ ngực (MRI): Nếu có nghi ngờ ung thư vú từ chụp Mammography và siêu âm, có thể tiến hành kiểm tra MRI tiếp theo.
So với các loại ung thư ác tính khác, tỷ lệ sống sót của ung thư vú tương đối cao. Tỷ lệ sống sót năm năm của ung thư vú giai đoạn đầu, như ung thư vú tại chỗ dao động từ 99% đến 100%, trong khi tỷ lệ sống sót năm năm của ung thư vú giai đoạn I ở khu vực Thượng Hải đã đạt tới 93%. Do đó, phát hiện sớm, chẩn đoán sớm, điều trị sớm và điều trị đúng là rất quan trọng trong phòng ngừa và điều trị ung thư vú.
Ngực là một bộ phận quan trọng của phụ nữ, cần được chăm sóc cẩn thận. Hiểu biết về chăm sóc ngực, tránh các bệnh tiềm ẩn, tránh né tránh bệnh tật, bảo vệ và cứu vớt ngực từ chính mỗi người.
Tác giả: Cái Khánh Tân, Bệnh viện Y học cổ truyền quận Phú Nghĩa, Thượng Hải