Tháng 5 chính là thời điểm tuyệt vời để đi chơi
Mỗi khi đến thời điểm này
Người yêu thích chống nắng
vs
Người bổ sung canxi
luôn phải đối đầu một phen:
“Bôi kem chống nắng sẽ thiếu vitamin D sao?”
“Không chống nắng sẽ lão hóa đấy!”
“Ít tắm nắng có gây loãng xương không?”
Muốn biết câu trả lời thì hãy xem tiếp nhé~
Tắm nắng và bổ sung canxi, thực sự có liên quan gì không?
Ai cũng biết canxi rất quan trọng cho cơ thể chúng ta, từ việc hỗ trợ xương khớp đến tham gia vào nhiều hoạt động sinh lý khác nhau. Vitamin D đóng vai trò then chốt trong việc hấp thụ canxi.
Vitamin D được coi là “trợ thủ thần kỳ” cho sự hấp thụ canxi. Nó điều chỉnh quá trình chuyển hóa canxi và phospho trong cơ thể, thúc đẩy sự hấp thụ canxi và phospho, duy trì quá trình calcification xương ở người lớn và trẻ em, giúp xương trẻ em phát triển và giữ cho răng phát triển bình thường. Nếu cơ thể thiếu vitamin D, dù bạn có ăn nhiều thực phẩm giàu canxi đến đâu, canxi cũng khó được hấp thụ và sử dụng hiệu quả, giống như một chiếc xe không có xăng, có động lực nhưng không thể vận hành.
Và việc tắm nắng, chính là một trong những cách quan trọng mà cơ thể có thể nhận được vitamin D. Trong da có một chất gọi là 7-dehydrocholesterol, khi nó tiếp xúc với tia UV hoặc ánh sáng mặt trời, sẽ xảy ra những phản ứng hóa học kỳ diệu, chuyển hóa thành vitamin D₃, vitamin D cũng được gọi là “vitamin ánh sáng mặt trời”. Nói một cách đơn giản, tắm nắng giống như mở một “máy sản xuất vitamin D” cho cơ thể.
Chống nắng có gây thiếu canxi không?
Nếu tắm nắng quan trọng cho việc tổng hợp vitamin D, vậy thì việc chống nắng quá mức có thật sự khiến cơ thể thiếu vitamin D và dẫn đến thiếu canxi không? Về lý thuyết, nếu thực hiện chống nắng một cách cực đoan, chẳng hạn như bao kín cơ thể, hoàn toàn cách ly tia UV trong thời gian dài, thì đúng là có thể ảnh hưởng đến sự tổng hợp vitamin D. Vì không có sự kích thích của tia UV, “máy sản xuất vitamin D” trong da sẽ không hoạt động bình thường, nguồn cung vitamin D trong cơ thể sẽ bị giảm đi đáng kể.
Tuy nhiên, có thật là ai cũng chống nắng một cách triệt để không? Thực tế không phải vậy. Chẳng hạn như khi đi làm, các vùng như cánh tay, bàn tay vẫn sẽ có một chút tiếp xúc ngắn với ánh nắng; hoặc khi ra ngoài, từ một nơi trong nhà sang một nơi khác cũng sẽ có những khoảnh khắc ánh sáng mặt trời chiếu vào. Hơn nữa, hiệu quả của kem chống nắng không phải là vĩnh viễn, theo thời gian, sự ra mồ hôi, hoặc chạm vào sẽ làm giảm dần khả năng chống nắng, và chúng ta vẫn sẽ có cơ hội tiếp xúc với tia UV. Nhiều nghiên cứu quy mô lớn đã chỉ ra rằng, mức vitamin D ở những người thường xuyên sử dụng kem chống nắng không có sự khác biệt đáng kể so với những người không sử dụng. Hơn nữa, nguồn cung vitamin D trong cơ thể chủ yếu có hai nguồn, một là như đã đề cập, được tổng hợp dưới sự chiếu xạ của tia UV từ các chất hóa học trong da; hai là thông qua chế độ ăn uống. Do đó, việc chống nắng không gây ra tình trạng thiếu canxi.
Bạn có biết tầm quan trọng của việc chống nắng không?
Mặc dù việc chống nắng không dễ gây thiếu canxi, nhưng điều đó không có nghĩa việc chống nắng không quan trọng. Việc tắm nắng với lượng vừa phải có thể giúp chúng ta tổng hợp vitamin D, nhưng nếu tiếp xúc quá mức, tổn thương cho da cũng rất lớn.
Tia UVA và UVB trong ánh sáng mặt trời có ảnh hưởng lớn nhất đến da. UVA có thể xuyên thấu qua lớp biểu bì, phá hủy collagen và sợi đàn hồi trong da, khiến da mất tính đàn hồi, lão hóa, đồng thời kích thích tế bào sản xuất sắc tố melanin, dẫn đến da bị sạm màu và có đốm. Còn UVB là “thủ phạm” khiến da bị cháy nắng và đỏ, chỉ cần tiếp xúc ngắn với UVB cường độ cao, da có thể xuất hiện phát ban, bọng nước, tích lũy lâu dài còn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư da. Nghiên cứu cho thấy, ung thư da chủ yếu do phơi nhiễm bức xạ UV. Năm 2020, trên toàn cầu ghi nhận hơn 1,5 triệu ca ung thư da và hơn 120.000 ca tử vong liên quan đến ung thư da.
Tia UV cũng không thể xem nhẹ tác hại đối với mắt. Ước tính, trên toàn thế giới có khoảng 18 triệu người bị mù do đục thủy tinh thể, trong đó khoảng 10% có thể là do phơi nhiễm tia UV. Do đó, việc thực hiện các biện pháp chống nắng, giảm tiếp xúc với tia UV là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe của da và mắt. Cần lưu ý rằng, ngay cả khi ra ngoài vào ngày nhiều mây, cũng cần áp dụng các biện pháp chống nắng, mặc dù ánh sáng khả kiến yếu hơn, nhưng tia UV vẫn không giảm, nên cần có biện pháp bảo vệ.
Nhớ ABC nguyên tắc để vừa chống nắng vừa bổ sung canxi
Thực ra, việc tắm nắng và chống nắng không mâu thuẫn với nhau. Khi thực hiện các biện pháp chống nắng khoa học, vẫn có thể đảm bảo cơ thể hấp thụ canxi một cách bình thường. Các phương pháp cụ thể có thể dựa theo nguyên tắc ABC về chống nắng mà Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị:
A
Tránh: Tránh nắng
Đây là phương pháp chống nắng hiệu quả nhất. Cố gắng tránh hoạt động ngoài trời trong thời gian tia UV mạnh nhất (từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều). Nếu cần phải ra ngoài, nên ở trong bóng râm, như dưới cây xanh, hay trong bóng của ô dù.
B
Chắn:
Bảo vệ
Khi không thể tránh khỏi việc phơi nắng, hãy sử dụng quần áo, mũ rộng vành, kính râm, ô chống nắng để giảm sự tiếp xúc trực tiếp của tia UV với da. Ví dụ, chọn mũ rộng vành có thể cung cấp bảo vệ lớn cho mặt và cổ; đeo kính râm có khả năng chắn tia UV hiệu quả để bảo vệ vùng da quanh mắt và cả đôi mắt.
C
Kem: Sử dụng kem chống nắng
Khi hai cách trên vẫn không thể đáp ứng nhu cầu chống nắng, hãy sử dụng kem chống nắng hợp lý. Lựa chọn kem chống nắng phù hợp cho từng hoàn cảnh và loại da, chú ý chọn sản phẩm có chỉ số chống nắng (SPF) phù hợp và thoa đúng cách để đảm bảo da được bảo vệ đầy đủ. Hiệp hội Da liễu Mỹ (AAD) khuyến nghị, khi chọn sản phẩm chống nắng, nên ưu tiên sản phẩm có khả năng chắn cả tia UV ngắn và dài (UVA và UVB) và đảm bảo có chỉ số SPF không dưới 30, đồng thời có tính năng chống nước. Những nơi gần biển có tia UV mạnh, nên chọn kem chống nắng có SPF50+ và thoa lại mỗi 2-3 giờ.
Trẻ em nên chống nắng như thế nào?
Da trẻ em chưa phát triển hoàn chỉnh, lớp sừng mỏng, khả năng ngăn chặn tia UV kém. Nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ mắc melanoma ở người lớn có liên quan chặt chẽ đến mức độ tiếp xúc với ánh nắng trong thời thơ ấu. Kết quả nghiên cứu dịch tễ học gián tiếp xác nhận rằng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời ở độ tuổi càng nhỏ thì nguy cơ mắc bệnh ung thư da càng cao. Cố gắng không cho trẻ ra ngoài khi cường độ tia UV đạt đỉnh. Trẻ từ 0-6 tháng có làn da rất nhạy cảm, cần tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng, nên ở trong môi trường có bảo vệ vật lý như dưới ô, hiên nhà, bóng cây và trong nhà. Còn trẻ lớn hơn 6 tháng, nên thoa kem chống nắng toàn thân, chọn loại không gây kích ứng cho da và mắt, càng ít thành phần càng tốt. Nên chọn kem chống nắng trẻ em có SPF từ 10-15, phủ sóng UVA và UVB, thoa khoảng 15-30 phút trước khi ra ngoài, sau đó thoa lại mỗi 2 giờ và tránh để kem chống nắng vào mắt.
Biên tập: Tháng Tư