Bệnh hoại tử đầu xương đùi, nghe có vẻ xa lạ nhưng thực tế đang âm thầm đe dọa sức khỏe khớp háng của nhiều người, trở thành một mối nguy không thể bỏ qua. Nó giống như một kẻ sát nhân lén lút, triệu chứng sớm khó nhận ra, nhưng có thể dẫn đến tổn thương chức năng khớp nghiêm trọng, thậm chí là mất khả năng vận động. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu biết sâu sắc về bệnh hoại tử đầu xương đùi, tiết lộ những bí ẩn của nó, giúp bạn phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe khớp háng.
Bệnh hoại tử đầu xương đùi là gì?
Bệnh hoại tử đầu xương đùi, còn được gọi là hoại tử đầu xương đùi do thiếu máu, là tình trạng mà cung cấp máu đến đầu xương đùi bị gián đoạn hoặc tổn thương do nhiều nguyên nhân khác nhau, dẫn đến tế bào xương chết, cấu trúc đầu xương đùi bị thay đổi, bị sụp đổ, cuối cùng gây ra đau khớp háng và hạn chế vận động.
Nguyên nhân nào gây ra bệnh hoại tử đầu xương đùi?
Nguyên nhân của bệnh hoại tử đầu xương đùi rất phong phú và phức tạp. Các nguyên nhân như chấn thương, rượu, và hormone đã được xác định rõ ràng, bên cạnh đó còn nhiều yếu tố khác không có chứng cứ y tế rõ ràng nhưng thường gặp trong lâm sàng. Về cơ bản, nguyên nhân của bệnh hoại tử đầu xương đùi có thể chia thành hai loại chính là chấn thương và không chấn thương:
Yếu tố chấn thương: Gãy cổ xương đùi, trật khớp háng, gãy xương vùng chậu có thể làm tổn thương trực tiếp nguồn máu đến đầu xương đùi, dẫn đến tình trạng hoại tử.
Yếu tố không chấn thương:
Sử dụng hormone: Sử dụng corticoid trong thời gian dài là một trong những nguyên nhân phổ biến gây hoại tử đầu xương đùi.
Uống rượu: Uống rượu quá mức trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến sự chuyển hóa chất béo, gây tắc mạch, dẫn đến hoại tử đầu xương đùi.
Các nguyên nhân khác: Các bệnh như bệnh giảm áp, thiếu máu hồng cầu hình liềm, lupus ban đỏ hệ thống cũng có thể làm tăng nguy cơ bị hoại tử đầu xương đùi.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh hoại tử đầu xương đùi là gì?
Triệu chứng của hoại tử đầu xương đùi thay đổi tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của bệnh. Triệu chứng sớm thường không rõ ràng và dễ bị bỏ qua:
Giai đoạn sớm: Đau nhẹ ở vùng bẹn hoặc mông, có thể giảm khi nghỉ ngơi, thường bị nhầm lẫn với căng cơ hoặc thoát vị đĩa đệm.
Giai đoạn giữa: Đau tăng lên, thời gian kéo dài, xuất hiện triệu chứng khập khiễng, hạn chế vận động khớp.
Giai đoạn muộn: Đầu xương đùi bị sập, khoảng cách khớp bị thu hẹp, xuất hiện đau nghiêm trọng, khập khiễng, chi bị ngắn lại, hạn chế vận động nghiêm trọng, thậm chí mất khả năng đi lại.
Làm thế nào để chẩn đoán bệnh hoại tử đầu xương đùi?
Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng đối với tiên lượng của bệnh hoại tử đầu xương đùi. Các phương pháp chẩn đoán thường dùng bao gồm:
Kiểm tra lâm sàng: Bác sĩ chuyên khoa dựa vào kinh nghiệm lâm sàng và kiểm tra kỹ lưỡng: độ hoạt động của khớp háng, tình trạng cảm giác đau, để xác định có mắc bệnh khớp háng hay không, sau đó xác nhận bằng hình ảnh học.
Kiểm tra hình ảnh:
Chụp X-quang: Giai đoạn sớm có thể không có bất thường rõ ràng, giữa và muộn có thể thấy thay đổi mật độ đầu xương đùi, bị sập.
Chụp cộng hưởng từ (MRI): Nhạy cảm với chẩn đoán sớm, có thể phát hiện tín hiệu bất thường trong đầu xương đùi. Những bệnh nhân bị đau khớp háng ở giai đoạn sớm nên làm kiểm tra MRI để rõ hơn về tình trạng hoại tử đầu xương đùi.
Chụp CT: Có thể hiển thị rõ ràng hơn sự thay đổi cấu trúc của đầu xương đùi.
Các phương pháp điều trị bệnh hoại tử đầu xương đùi là gì?
Về điều trị, cần phải có chuyên gia đưa ra phác đồ điều trị cá thể hóa dựa trên độ tuổi, mức độ nghiêm trọng của bệnh, nguyên nhân, v.v., chủ yếu bao gồm các phương pháp sau đây mà không yêu cầu nhận thức chuyên môn sâu:
1. Điều trị không phẫu thuật hay còn gọi là điều trị bảo tồn:
Giảm tải trọng: Sử dụng gậy hoặc thiết bị hỗ trợ để giảm trọng lực lên khớp háng bị ảnh hưởng.
Thuốc: Sử dụng thuốc giảm đau, thuốc hoạt huyết để giảm triệu chứng.
Vật lý trị liệu: Tiến hành tập luyện độ linh hoạt của khớp, tập sức mạnh cơ bắp, v.v.
2. Điều trị phẫu thuật:
Phẫu thuật bảo tồn khớp háng: Phù hợp cho bệnh nhân ở giai đoạn sớm, nhằm giữ lại đầu xương đùi, như giải áp tủy xương, phẫu thuật ghép xương, v.v.
Thay khớp háng nhân tạo: Phù hợp cho bệnh nhân ở giai đoạn muộn, có thể giảm đau hiệu quả và phục hồi chức năng khớp.
Làm thế nào để phòng ngừa bệnh hoại tử đầu xương đùi?
Khuyến cáo tránh việc sử dụng thuốc corticoid trong thời gian dài và liều lượng lớn.
Ngưng uống rượu hoặc kiểm soát lượng rượu.
Tích cực điều trị các bệnh nguyên phát như bệnh giảm áp, thiếu máu hồng cầu hình liềm, v.v.
Tăng cường bảo vệ khớp háng, tránh chấn thương.
Khuyến khích lối sống lành mạnh, bao gồm kiểm soát trọng lượng hợp lý và tránh mệt mỏi quá mức, nhằm bảo vệ sức khỏe khớp háng.
Mặc dù bệnh hoại tử đầu xương đùi gây hại nghiêm trọng, nhưng không phải là không thể vượt qua. Thông qua việc nâng cao nhận thức về bệnh, phát hiện sớm, chẩn đoán sớm, điều trị sớm, chúng ta có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống, lấy lại sức khỏe. Nếu bạn xuất hiện triệu chứng đau khớp háng, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ, đừng chần chừ để không bỏ lỡ thời cơ điều trị tốt nhất.
Tài liệu tham khảo:
Nhóm chuyên đề Ngoại khoa khớp của Hội Y học Trung Quốc. Nhận thức chuyên gia về chẩn đoán và điều trị bệnh hoại tử đầu xương đùi (Phiên bản năm 2015) [J]. Tạp chí Chấn thương và Chấp vá Trung Quốc, 2015, 35(12): 961-968.
Vương Khôn Chính, Vương Nham. Bệnh hoại tử đầu xương đùi [M]. Bắc Kinh: Nhà xuất bản Y tế Nhân dân, 2018.
Mont M A, Jones L C, Hungerford D S. Hoại tử xương không do chấn thương ở đầu xương đùi: Mười năm sau [J]. Tạp chí phẫu thuật xương và khớp. Tập san Hoa Kỳ, 2006, 88(5): 1117-1132.
(Bài viết chỉ mang tính tham khảo, vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn để có phác đồ điều trị cụ thể. Hình ảnh đến từ mạng, nếu vi phạm bản quyền, vui lòng liên hệ để xóa.)