Đối mặt với kỳ thi tốt nghiệp sắp đến, vai trò của phụ huynh là rất quan trọng! Trong giai đoạn tuần cuối cùng trước kỳ thi, làm thế nào để tạo ra một môi trường vừa có động lực lại không tạo áp lực quá lớn, cùng với con cái đối mặt với thách thức của kỳ thi một cách bình tĩnh? Các bậc phụ huynh, hãy cùng nhau thực hiện ba bước này!
Bước đầu tiên:
Nhớ “Năm không nên”
Nhiều bậc phụ huynh có nhận thức sai lệch về cách hỗ trợ con cái ôn tập cho kỳ thi, họ tin rằng cách làm của mình là cần thiết và có ích. Tuy nhiên, những phương pháp giáo dục với thiện ý này thường vô hình ảnh hưởng đến thành tích học tập, sức khỏe tâm lý và mối quan hệ cha mẹ-con cái. Dưới đây là một số điều nên tránh.
Không ép buộc con cái phải học mọi phút
Nhiều bậc phụ huynh cho rằng điểm số tỉ lệ thuận với thời gian học, nhưng học tập hiệu quả có giới hạn, việc học kéo dài với cường độ cao không chỉ làm giảm hiệu suất mà còn dễ gây ra lo lắng, khiến não bộ khó tập trung.
Không kiểm soát và can thiệp quá mức
Một số bậc phụ huynh nghĩ rằng giám sát học tập liên tục và thiết lập chế độ học tập nghiêm ngặt có thể đảm bảo hiệu quả ôn tập. Họ không nhận ra rằng sự can thiệp toàn diện này thực sự cướp đi cơ hội quan trọng để trẻ phát triển khả năng học tự lập.
Không tạo áp lực thái quá
Một số bậc phụ huynh cố tình tạo ra bầu không khí căng thẳng bằng cách không ngừng nâng cao kỳ vọng, so sánh thường xuyên với bạn đồng trang lứa, họ lầm tưởng rằng cách này có thể kích thích tiềm năng học tập của trẻ. Tuy nhiên, áp lực bên ngoài kéo dài lại có thể ức chế động lực học tập bên trong.
Không bỏ qua sự quan tâm về cảm xúc
Nhiều bậc phụ huynh xem nhẹ sự quan tâm về cảm xúc. Khi trẻ biểu hiện sự mệt mỏi, lo âu, họ thường chọn cách bỏ qua những tín hiệu cầu cứu này. Sự bỏ rơi về cảm xúc sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chịu đựng áp lực và sức bền tâm lý của trẻ.
Không nhắc nhở và dặn dò quá nhiều
Những lời nhắc nhở, sự chú ý chặt chẽ và sự giám sát liên tục của cha mẹ thường bắt nguồn từ tình yêu thương và trách nhiệm sâu sắc. Tuy nhiên, việc nhắc nhở liên tục có thể truyền tải lo âu và sự lo lắng, phóng đại những hậu quả nghiêm trọng của kỳ thi, dẫn đến trạng thái tiêu hao nguồn lực cảm xúc và tạo ra áp lực lớn, cuối cùng khiến cho cả cha mẹ và trẻ đều cảm thấy quá tải.
Bước thứ hai:
Nắm bắt “Ba công trình”
Trong tuần cuối cùng trước kỳ thi, nếu phụ huynh có thể cung cấp sự hỗ trợ xây dựng, cùng trẻ đối mặt với thách thức, không chỉ giúp giảm áp lực mà còn tăng cường mối quan hệ giữa hai bên. Dưới đây là một số gợi ý có thể giúp phụ huynh và trẻ cùng nhau phát triển tính kiên cường và sự hiểu biết.
Xây dựng thời gian giao tiếp hợp lý giữa cha mẹ và con cái
Dù là mười phút sau bữa tối hàng ngày hay trong lúc đi dạo, thời gian giao tiếp cố định có thể trở thành không gian để cả hai释放压力 没有 cảm xúc. Lúc này, phụ huynh nên lắng nghe chủ yếu, thay vì phán xét, để trẻ cảm thấy được nhìn nhận và hiểu biết; đồng thời, phụ huynh cũng nên thể hiện cảm xúc của mình một cách phù hợp, giúp trẻ hiểu được tấm lòng của cha mẹ.
Xây dựng mục tiêu học tập và kế hoạch cho tuần cuối
Khuyến khích trẻ tự lập kế hoạch ôn tập trước kỳ thi, điều này có thể nâng cao tính khả thi của kế hoạch. Phụ huynh cũng có thể tham gia vào việc này, chia sẻ kinh nghiệm trước kỳ thi của mình và đưa ra những gợi ý phù hợp cho trẻ.
Xây dựng phương pháp điều chỉnh cảm xúc chung
Có thể là cùng nhau thực hiện năm phút hít thở có chánh niệm mỗi ngày, tập thể dục nhẹ nhàng, hoặc thảo luận về những sự kiện cảm xúc xảy ra trong ngày và cùng nhau tìm cách ứng phó. Quá trình học tập chung giữa cha mẹ và con cái không chỉ giúp quản lý cảm xúc mà còn tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau.
Bước thứ ba:
Kiểm soát “đèn giao thông” cảm xúc
Nghiên cứu chỉ ra rằng trí tuệ cảm xúc và khả năng điều chỉnh cảm xúc của cha mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến phương pháp nuôi dạy và cách trẻ đối phó với cảm xúc. Nếu phụ huynh có thể nhận diện và điều chỉnh cảm xúc căng thẳng của mình, giữ bình tĩnh, họ sẽ trở thành nguồn hỗ trợ ổn định cho trẻ. Phụ huynh có thể hình dung trạng thái cảm xúc của mình như “đèn giao thông”, thực hiện hành động tương ứng.
Đèn đỏ thì dừng lại:
Đèn đỏ: Nhận thấy cảm xúc mạnh mẽ (như lo âu, tức giận, khó chịu) chiếm ưu thế. Lúc này dễ mất kiểm soát và có hành vi bốc đồng, vì vậy nên dừng lại kịp thời. Có thể nói với trẻ một cách nhẹ nhàng: “Bố/mẹ cần vài phút để bình tĩnh lại, chúng ta sẽ tiếp tục cuộc trò chuyện sau.” Rời khỏi môi trường hiện tại một lúc, tạo không gian cho bản thân để làm dịu cảm xúc.
Đèn vàng có thể tạm dừng:
Đèn vàng: Nhận biết cảm xúc mạnh mẽ và cần điều chỉnh cảm xúc. Sử dụng một số phương pháp để ổn định cảm xúc (như hít thở sâu, rửa mặt bằng nước lạnh), chú ý đến cảm giác cơ thể, làm dịu hệ thần kinh.
Đèn xanh thì đi tiếp:
Đèn xanh: Khi cảm xúc ổn định và tư duy rõ ràng trở lại tình huống. Lúc này, phụ huynh khôi phục lý trí và nhận ra mục đích thực sự của mình, có thể đánh giá cẩn thận lời nói và hành động, đảm bảo phù hợp với giá trị cốt lõi và ý định ban đầu của mình. Trước khi nói hoặc hành động, một bài kiểm tra tự giác đơn giản có thể hữu ích: “Những gì tôi sắp nói (hoặc làm) có thực sự không? Có hữu ích không? Có thân thiện không?”
Phụ huynh có thể đeo những món đồ trang sức nhất định như “vật nhắc nhở cảm xúc” (như vòng tay hoặc nhẫn), thông qua việc thực hành hàng ngày để phát triển thói quen điều chỉnh cảm xúc. Mỗi khi chú ý đến món đồ này, đó là nhắc nhở bản thân cần bình tĩnh lại cảm xúc trước khi giao tiếp với trẻ. Sau mỗi lần thực hành, ghi lại hiệu quả điều chỉnh. Phản hồi và suy ngẫm được trực quan hoá như vậy có thể liên tục cải thiện khả năng quản lý cảm xúc, cuối cùng, ngay cả khi không dựa vào những vật nhắc nhở này, cũng có thể tự nhiên kiểm soát được cảm xúc.