Gần đây, một phụ nữ 26 tuổi không ăn sáng đã bị sỏi mật hình thành khiến cộng đồng mạng bàn tán sôi nổi. Cô nàng 26 tuổi tên Tiểu Vy thường xuyên bị đau bụng ở vùng trên bên phải, khi đến bệnh viện kiểm tra, phát hiện túi mật của cô chứa đầy sỏi. Nếu không điều trị trong thời gian dài, rất dễ dẫn đến viêm túi mật cấp tính hoặc mãn tính, viêm đường mật thứ phát và viêm tụy, thậm chí có thể dẫn đến ung thư.
Qua phẫu thuật, bác sĩ đã lấy ra một đống sỏi màu xám xanh từ cơ thể cô, với kích thước mỗi viên chỉ vài milimét và số lượng lên đến hàng trăm viên. Bác sĩ phân tích rằng điều này liên quan đến việc cô không ăn sáng trong một thời gian dài.
01 Không ăn sáng có dẫn đến sỏi mật không?
Sỏi mật hay còn gọi là bệnh sỏi mật, bao gồm sỏi trong túi mật và sỏi trong ống mật. Túi mật và ống mật tạo thành hệ thống đường mật của cơ thể, có chức năng tiết, lưu trữ, tăng cường và vận chuyển dịch mật. Khi dịch mật không được bài tiết đúng cách, sẽ xuất hiện tinh thể và dần dần vôi hóa, dẫn đến sự hình thành sỏi mật.
Thức ăn có thể kích thích túi mật tiết ra dịch mật, sau khi bị kích thích bởi thức ăn, túi mật sẽ bài tiết một nửa lượng dịch mật trong vòng 15 phút.
Khi con người ngủ, gan vẫn tiết ra dịch mật, tuy nhiên, khi thức dậy vào buổi sáng mà không có sự kích thích từ bữa sáng, dịch mật được tích trữ trong túi mật sẽ không được bài tiết kịp thời, dẫn đến hình thành sỏi.
Cần lưu ý rằng, mỗi loại thực phẩm có tác dụng kích thích bài tiết dịch mật khác nhau, chẳng hạn như lòng đỏ trứng hoặc thực phẩm giàu đạm khác có tác dụng kích thích bài tiết dịch mật mạnh nhất, thực phẩm giàu chất béo hoặc hỗn hợp có tác dụng hơi kém hơn, trong khi thực phẩm giàu carbohydrate có tác dụng yếu nhất.
02 Ai là nhóm người có nguy cơ cao mắc sỏi mật?
Sự hình thành sỏi mật liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau. Ví dụ như béo phì, mang thai, estrogen, chế độ ăn nhiều chất béo, lượng đường trong máu cao, mỡ máu cao, xơ gan, v.v. Việc tiêu thụ rượu, ăn uống vô tội vạ, tiêu thụ nhiều thực phẩm béo là những nguyên nhân phổ biến.
Phụ nữ: Estrogen ảnh hưởng đến việc túi mật bài tiết, gây ra tình trạng ứ dịch mật, thúc đẩy sự hình thành sỏi. Mức độ estrogen trong cơ thể phụ nữ thường cao hơn, do đó số lượng bệnh nhân sỏi mật nữ vượt trội hơn so với nam.
Người có chế độ ăn không đều và béo phì: Những người ăn uống thiên về thực phẩm nhiều dầu mỡ và ngọt, lượng chất béo và cholesterol hấp thụ cao, dễ hình thành sỏi cholesterol. Đồ ngọt thúc đẩy tiết insulin, tăng tốc độ tích tụ cholesterol. Thường xuyên không ăn sáng sẽ làm giảm lượng axit mật, dịch mật sẽ bị cô đặc, dẫn đến sự hình thành sỏi. Tỷ lệ mắc sỏi mật ở người béo phì cao gấp khoảng 5 lần so với người bình thường.
Người lớn tuổi: Tỷ lệ mắc bệnh sẽ tăng dần theo độ tuổi, phổ biến ở độ tuổi 40-60.
Nhóm người ít vận động và có thói quen ngồi lâu: Sau khi ăn, lượng dịch mật tiết ra sẽ tăng, nhưng nếu ngồi lâu dễ dẫn đến sự chậm quá trình co bóp của hệ tiêu hóa, không thuận lợi cho việc tiêu hóa và bài tiết dịch mật, gây mất cân bằng giữa cholesterol và axit mật, dễ tích tụ cholesterol.
03 Làm thế nào để ngăn ngừa sỏi mật?
Vì sỏi mật liên quan đến lối sống không lành mạnh, nếu không hình thành thói quen sống khỏe mạnh, sỏi mật có thể tái phát. Cần chú ý đến những điểm sau:
▲ Kiểm soát chế độ ăn uống
Tránh thực phẩm béo và chứa nhiều cholesterol; dầu thực vật có tác dụng tốt cho túi mật, vì vậy khuyến khích sử dụng dầu thực vật; nên ăn nhiều cải bó xôi, bí ngô, cà chua và cà rốt – những thực phẩm giàu vitamin A.
▲ Hạn chế tiêu thụ thực phẩm béo
Vì sỏi mật liên quan đến lượng cholesterol quá cao trong cơ thể, nên cần tránh hấp thụ nhiều thịt mỡ, nội tạng động vật, lòng đỏ trứng.
▲ Ăn uống có quy tắc, chú trọng bữa sáng
Sỏi mật có liên quan đến việc tiết ra và bài tiết dịch mật không thuận lợi, việc ăn uống có quy tắc, đặc biệt là ăn sáng đúng giờ, có thể kích thích dịch mật tích trữ trong túi mật được bài tiết kịp thời, tránh hình thành sỏi.
▲ Tránh ăn quá no
Không nên ăn uống những thực phẩm có tính kích thích như rượu, ăn no sẽ làm gia tăng gánh nặng cho các cơ quan nội tạng, dẫn đến sự hình thành sỏi.
▲ Tập thể dục đều đặn, kiểm soát trọng lượng
Những người thừa cân và béo phì nên giảm cân, nhưng việc giảm cân cần từ từ để giảm rủi ro hình thành sỏi mật do dịch mật ứ đọng. Những người giảm cân nhanh chóng do hấp thụ quá ít calo hoặc phẫu thuật giảm cân cần đảm bảo lượng chất béo hấp thụ hàng ngày không thấp hơn 7-10 gram, để đảm bảo chức năng co thắt túi mật và lưu thông dịch mật trong cơ thể tốt.
Nên chú ý tham gia các hoạt động thể thao như bơi lội hoặc chạy bộ, giúp giảm thiểu tình trạng béo phì, tránh mắc viêm túi mật hoặc sỏi mật.