Gần đây, nhiệt độ tại nhiều khu vực trên toàn quốc dần tăng cao, nhiều người chọn cách mở điều hòa để làm mát. Tuy nhiên, một người dùng mạng tên là ông Lý, sau khi bật điều hòa đã bị ốm nặng với bệnh viêm phổi, phổi trái “trắng” gần một nửa, điều này xảy ra như thế nào?
Mắc viêm phổi do Legionella sau 3 ngày sử dụng điều hòa
Sau 3 ngày sử dụng điều hòa, ông Lý xuất hiện các triệu chứng như đau cơ, đau đầu, sốt và ho. Ban đầu, ông tưởng rằng mình bị cảm lạnh do bật điều hòa, tự uống thuốc cảm nhưng bệnh trạng không có dấu hiệu thuyên giảm, ngược lại còn trở nên nghiêm trọng hơn.
Thấy tình hình nghiêm trọng, gia đình lập tức đưa ông đi khám. Chụp CT ngực cho thấy phổi trái của ông đã xuất hiện hình ảnh trắng lớn, gần như chiếm một nửa phổi. Sau khi kiểm tra, bệnh được xác nhận là viêm phổi do Legionella.
Bác sĩ cho biết, bệnh này tuy hiếm gặp nhưng hàng năm vẫn có các trường hợp tương ứng. Hầu hết các bệnh liên quan đến điều hòa thường biểu hiện như khô họng, nghẹt mũi, chảy nước mũi, ho, cũng có một số người do bị lạnh dẫn đến viêm dây thần kinh mặt và các bệnh lý khớp cơ, xuất hiện triệu chứng như méo miệng, cứng khớp và thậm chí gây ra dị ứng và hen suyễn.
▲ So sánh trước và sau điều trị của phổi ông Lý
Trường hợp của ông Lý không phải là hiếm. Năm 2024, một người dùng mạng tên là ông Châu có tiền sử bệnh tiểu đường type 2, bệnh thận tiểu đường type 2, suy thận mãn tính và một số bệnh lý khác, đã đến bệnh viện do sốt kéo dài, lạnh run và ho. Kiểm tra cho thấy phổi của ông bị nhiễm trùng nặng, khi sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị nhưng không có hiệu quả, bệnh nhân vẫn tiếp tục sốt và còn xuất hiện triệu chứng lơ mơ.
Bác sĩ đã hỏi và phát hiện ra rằng trước đó ông Châu đã lái xe đi công tác. Do thời tiết nóng, ông đã bật điều hòa trên xe chưa được vệ sinh lâu ngày, mỗi ngày thời gian ở trên xe hơn mười giờ, sau khi về nhà đã xuất hiện các triệu chứng như vậy. Cuối cùng, ông được chẩn đoán mắc bệnh viêm phổi do Legionella.
▲ Hình ảnh CT phổi của ông Châu trước và sau điều trị
Cô Li tại Hàng Châu cũng gặp tình trạng tương tự. Vào mùa hè năm 2023, cô đã đi khám vì thường xuyên bị ho, tức ngực và được phát hiện phổi nhiễm Legionella. Bác sĩ sau khi kiểm tra phát hiện bộ lọc điều hòa của gia đình cô đã không được vệ sinh trong suốt 3 năm, có đầy nấm mốc đen, mỗi lần bật lên đều phát tán lượng lớn aerosol chứa vi sinh vật gây bệnh.
Các trường hợp tương tự thường xuyên xảy ra vào mỗi mùa đổi mùa: Một trường mầm non tại Thâm Quyến do không vệ sinh hệ thống điều hòa trung tâm đã khiến hơn 30 trẻ em xuất hiện triệu chứng viêm mũi dị ứng đồng loạt; tài xế xe hơi ông Trương do hít phải nấm mốc sinh ra từ điều hòa trong xe, cuối cùng dẫn đến viêm phế quản mạn tính. Những trường hợp thực tế này cảnh báo chúng ta rằng, những luồng khí từ điều hòa tưởng chừng bình thường lại có thể âm thầm gây hại cho hệ hô hấp của chúng ta.
Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Trung Quốc, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật thành phố Thượng Hải và các cơ quan khác đã tiến hành điều tra về điều hòa gia đình tại Thượng Hải, Bắc Kinh, Thâm Quyến, phát hiện: 88% số điều hòa có tổng số vi khuẩn vượt ngưỡng, 84% số điều hòa có tổng số nấm vượt ngưỡng. Ngoài ra, điều hòa còn chứa một lượng lớn bụi bẩn, vi khuẩn, phấn hoa và các vi sinh vật khác, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng ẩm của mùa hè, khiến điều hòa trở thành nơi sinh sôi của nhiều loại vi khuẩn, nấm và bụi.
Điều hòa không sử dụng lâu ngày sẽ phát sinh nhiều vi khuẩn gây bệnh
Khi bạn mở một chiếc điều hòa đã sử dụng hai năm, bạn sẽ thấy: bề mặt bộ lọc có bụi và tóc bám dính tạo thành một lớp bẩn dày; bên trong các khe của dàn bay hơi có bụi vi khuẩn, nấm mốc và vi khuẩn E. Coli.
Khi điều hòa hoạt động, những chất ô nhiễm này sẽ được phát tán theo luồng không khí lạnh vào trong phòng, số lượng vi khuẩn trong mỗi mét khối không khí có thể tăng lên hơn 10 lần.
Hệ thống điều hòa trên xe cũng không thể xem thường. Môi trường khép kín trong xe, cùng với dàn bay hơi ẩm ướt, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Dữ liệu kiểm tra cho thấy, điều hòa ô tô đã sử dụng trên một năm có tổng số vi khuẩn từ lối thoát gió trung bình đạt 3000 vi khuẩn mỗi cm2, một số xe thậm chí phát hiện ra vi khuẩn Legionella, Staphylococcus aureus và các vi khuẩn nguy hiểm khác.
Những vi khuẩn này có thể gây ra triệu chứng ho, hen suyễn, dị ứng và nguy hiểm hơn đối với người già, trẻ em có hệ miễn dịch yếu.
Người có sức đề kháng kém dễ mắc bệnh
Bác sĩ XU Tiểu Mai, trưởng khoa bệnh truyền nhiễm của Bệnh viện Nhân dân số 5 thành phố Thành Đô cho biết, Legionella là một loại vi khuẩn rất thích sống trong môi trường ẩm ướt và trong nước. Vi khuẩn Legionella là một trong số đó, mùa hè nóng ẩm là thời điểm phát triển lý tưởng của chúng. Các thiết bị như điều hòa, máy nước nóng, vòi sen, ống dẫn, suối nước nóng đều có thể trở thành nơi sinh sản của chúng.
Bệnh viêm phổi này phát triển nhanh, tỷ lệ tử vong cũng khá cao, đặc biệt người có sức đề kháng kém dễ mắc hơn. Bệnh chủ yếu lây lan qua sương mù nước được thải ra từ điều hòa, máy nước nóng và các thiết bị khác, khi hít vào sẽ gây ra nhiễm trùng đường hô hấp.
Phó giám đốc và bác sĩ chính khoa hô hấp và y học cấp cứu của Bệnh viện Trung tâm Thành phố Trường Sa, ông Lưu Đạt cho biết, Legionella xâm nhập vào cơ thể khoảng 10 ngày thì bắt đầu phát bệnh.
Các triệu chứng lâm sàng bao gồm sốt, ho, ho có đờm, khó thở và các triệu chứng hô hấp không đặc hiệu khác, cùng với các triệu chứng ngoài phổi như đau đầu, đau cơ, tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa, giải phóng cơ vân, suy thận cấp tính,… Trường hợp nghiêm trọng có thể gây sốc hoặc thậm chí tử vong.
Legionella cũng là một trong những tác nhân gây bệnh viêm phổi cộng đồng nặng thường gặp.
Lưu ý: Nhóm người có nguy cơ cao dễ nhiễm viêm phổi do Legionella bao gồm người có bệnh miễn dịch, người trung niên và cao tuổi, người có bệnh lý nền mãn tính như bệnh tim, phổi, thận, người thường xuyên nằm viện, phụ nữ mang thai,… cần tăng cường bảo vệ và giám sát.
Vệ sinh sâu giúp điều hòa thổi ra gió khỏe mạnh
1. Các bước vệ sinh điều hòa gia dụng
① Ngắt nguồn điện điều hòa, đẩy bảng điều khiển lên từ hai bên cho đến khi hoàn toàn mở, rút bộ lọc ra.
② Cố định túi nước ở dưới điều hòa.
③ Xịt đều dung dịch vệ sinh điều hòa lên bộ lọc, bảng chắn và dàn lạnh và để yên trong 15 phút. Dung dịch vệ sinh điều hòa có thể chọn loại không cần rửa, thành phần thường là chất tẩy rửa bề mặt và chất diệt khuẩn, loại có bọt sẽ tiện hơn.
④ Dùng khăn mềm lau sạch bụi bẩn trên bảng chắn và dàn lạnh, chú ý không dùng bàn chải hoặc khăn cứng để lau dàn lạnh để tránh làm hỏng. Bộ lọc có thể rửa sạch bằng nước, có thể để khô hoặc dùng khăn sạch lau khô.
⑤ Lắp lại bộ lọc, đóng bảng điều khiển điều hòa, bật chế độ làm lạnh, nước thải sẽ được thải ra từ ống điều hòa.
Phương pháp vệ sinh này thích hợp cho điều hòa treo tường hoặc điều hòa đứng, trường hợp điều hòa trung tâm, nên gọi chuyên gia đến làm vệ sinh.
2. Những điểm quan trọng khi vệ sinh điều hòa ô tô
● Thay bộ lọc điều hòa: Thay mỗi 10.000-20.000 km hoặc 6 tháng một lần.
● Khử trùng đường gió: Sử dụng bình xịt khử trùng chuyên dụng cho điều hòa ô tô, xịt vào lỗ thoát gió và để yên trong 10 phút.
● Vệ sinh dàn bay hơi: Khuyên nên đến cửa hàng 4S để tháo ra vệ sinh chuyên nghiệp hai năm một lần.
Điều hòa gia đình ít nhất nên vệ sinh bộ lọc một lần mỗi quý, và thực hiện vệ sinh sâu một lần mỗi năm; điều hòa ô tô nên khử trùng trước mỗi mùa thay đổi. Khi sử dụng điều hòa lần đầu vào mùa hè, nên đặt nhiệt độ từ 26℃-28℃ (chênh lệch với môi trường bên ngoài không quá 8℃), tiết kiệm điện và tránh nhiệt độ quá thấp gây bệnh. Khi bật điều hòa, có thể điều chỉnh góc cánh quạt thoát khí sang hướng nằm ngang, tránh gió lạnh thổi trực tiếp vào đầu, cổ hoặc bụng.
Nguồn: Tân Hoa Xã, Đại chúng Nhật báo, Nhân dân mạng, Lệ Chi tin tức, Sức khỏe ban đầu