Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, năm 2020 trên toàn cầu có khoảng 604.000 ca mới mắc ung thư cổ tử cung và 342.000 ca tử vong; trong đó, ở nước ta có 109.700 ca mới mắc và 59.000 ca tử vong. Ung thư cổ tử cung hiện là loại ung thư ác tính duy nhất có nguyên nhân rõ ràng, chủ yếu do nhiễm virus papilloma ở người (HPV) gây ra. Tiêm vaccine HPV được coi là phương pháp hiệu quả và tiết kiệm nhất để phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Tiêm vaccine HPV càng sớm càng tốt, để phòng ngừa là bước quan trọng nhất để loại bỏ ung thư cổ tử cung. Vậy bạn đã biết gì về vaccine HPV và nên tiêm vaccine HPV một cách khoa học như thế nào? Dưới đây, chúng tôi sẽ giải đáp chi tiết, xin vui lòng lưu lại và chia sẻ.
Q
Nước ta hiện có những loại vaccine HPV nào?
A
Vaccine HPV đều là vaccine bất hoạt, được chia thành ba loại chính: hai giá, bốn giá và chín giá. Vaccine HPV hai giá có thể phòng ngừa ung thư cổ tử cung và các tổn thương tiền ung thư liên quan do nhiễm virus HPV typ 16 và 18 (chiếm khoảng 70% ca ung thư cổ tử cung).
Vaccine HPV bốn giá không chỉ phòng ngừa ung thư do typ 16 và 18 mà còn có thể phòng ngừa mụn cóc hậu môn và sinh dục do typ 6 và 11 (chiếm khoảng 90% các trường hợp này); Vaccine HPV chín giá ngoài phòng ngừa các typ 6, 11, 16, 18 còn phòng ngừa các typ HPV 31, 33, 45, 52 và 58 gây ra ung thư cổ tử cung và các tổn thương tiền ung thư liên quan (chiếm khoảng 90% ca ung thư cổ tử cung).
Q
Làm sao để chọn vaccine HPV phù hợp?
A
Các vaccine hai giá, bốn giá và chín giá không có sự khác biệt về tính sinh miễn dịch, hiệu quả phòng ngừa ung thư cổ tử cung liên quan đến HPV 16/18. Mỗi loại vaccine ung thư cổ tử cung phù hợp với những nhóm tuổi khác nhau và giá cả cũng có khác biệt. Bạn có thể chọn vaccine phù hợp với nhu cầu của bản thân. Phòng ngừa ung thư cổ tử cung không chỉ là tiêm vaccine đắt tiền mà quan trọng là tiêm vaccine sớm để bảo vệ bản thân không bị nhiễm virus HPV.
Q
Thời điểm tiêm vaccine HPV là hiệu quả nhất?
A
Tiêm vaccine HPV trước khi tiếp xúc với virus HPV là hiệu quả nhất. Do nhiễm virus papilloma ở người thường xảy ra ngay sau lần quan hệ tình dục đầu tiên, việc bắt đầu tiêm vaccine HPV từ 9-14 tuổi có thể cung cấp sự bảo vệ tốt nhất. Đối với phụ nữ từ 9-26 tuổi, tiêm vaccine HPV được ưu tiên khuyến nghị, đồng thời cũng khuyến nghị phụ nữ từ 27-45 tuổi có điều kiện nên tiêm vaccine HPV.
Q
Tiêm vaccine HPV bảo vệ được bao lâu? Có cần tiêm nhắc lại không?
A
Dữ liệu hiện có cho thấy, sự bảo vệ đạt được sau khi tiêm vaccine HPV có thể kéo dài ít nhất 8-10 năm, và không có bằng chứng cho thấy mất đi sự bảo vệ. Hiện tại cho rằng, chương trình tiêm ba mũi đã có thể đạt được hiệu quả miễn dịch tốt, không khuyến cáo tiêm nhắc lại.
Q
Tiêm vaccine HPV thì không mắc ung thư cổ tử cung sao?
A
Tỷ lệ bảo vệ của bất kỳ vaccine nào cũng không phải là 100%, và vaccine chỉ bảo vệ một số typ virus nhất định, vì vậy ngay cả khi đã tiêm vaccine cũng cần phối hợp kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm các tổn thương ở cổ tử cung. Phụ nữ trên 20 tuổi hoặc có quan hệ tình dục từ 3 năm trở lên nên tiến hành kiểm tra ung thư cổ tử cung mỗi năm.
Tiêm vaccine kết hợp với kiểm tra định kỳ ung thư cổ tử cung là chiến lược phòng ngừa tốt nhất.
Q
An toàn của vaccine HPV như thế nào? Những phản ứng bất lợi thường gặp sau khi tiêm là gì?
A
Tổ chức Y tế Thế giới dựa trên tình hình tiêm chủng hiện tại cho rằng ba loại vaccine HPV đang có mặt trên thị trường đều có độ an toàn tốt. Các phản ứng bất lợi sau khi tiêm vaccine HPV chủ yếu là sốt, mệt mỏi, chóng mặt, hoặc cơn đau tại chỗ tiêm, sưng, cục cứng nhẹ, thường không cần xử lý đặc biệt, có thể tự giảm. Một số triệu chứng nghiêm trọng cần phải đến bệnh viện kịp thời.
Q
Nếu bỏ lỡ thời gian tiêm thì làm sao?
A
Nếu vì lý do đặc biệt mà không tiêm đúng thời gian, chỉ cần chưa quá tuổi, bạn có thể tiếp tục tiêm, hoàn thành các mũi tiêm còn lại mà không cần bắt đầu lại tiêm, nhưng không khuyến nghị tiêm sớm.
Q
Đã tiêm vaccine COVID-19 thì có thể tiêm vaccine HPV không?
A
Có thể, nhưng giữa hai loại vaccine cần có khoảng thời gian nhất định. Không khuyến nghị tiêm vaccine COVID-19 và HPV cùng lúc. Theo hướng dẫn kỹ thuật tiêm vaccine COVID-19, cần có khoảng thời gian tiêm giữa vaccine HPV và vaccine COVID-19 là trên 14 ngày.
Q
Trong thời kỳ kinh nguyệt, cho con bú, mang thai có thể tiêm vaccine HPV không?
A
Thời kỳ kinh nguyệt: Kinh nguyệt không phải là chống chỉ định cho việc tiêm vaccine HPV, có thể tiêm vaccine HPV.
Thời kỳ cho con bú: Khuyến nghị tiêm sau khi kết thúc thời kỳ cho con bú.
Thời kỳ mang thai: Nên tránh tiêm. Nếu phụ nữ đã hoặc đang chuẩn bị mang thai, khuyến nghị trì hoãn hoặc tạm ngưng chương trình tiêm chủng, tiêm sau khi kết thúc thai kỳ.
Q
Có những lưu ý gì trong thời gian tiêm vaccine HPV?
A
Khuyến nghị trong thời gian tiêm vaccine HPV, nên tránh ăn những thực phẩm đã biết gây dị ứng; do một số phụ nữ có cảm giác không thoải mái trong chu kỳ kinh nguyệt, có thể khuyên tiêm không trong thời kỳ này; bệnh lý cấp tính thường có biểu hiện sốt, nên tiêm vaccine có thể làm tăng triệu chứng, khuyến nghị nên tiêm sau khi đã hồi phục. Tài liệu tham khảo: “Kế hoạch hành động tăng tốc loại trừ ung thư cổ tử cung (2023-2030)”.
Nguồn | Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh tỉnh Giang Tây, Ngành phòng ngừa