Ông Li là một nhân viên văn phòng tại một công ty và gần đây phải làm thêm giờ nhiều. Một ngày nọ, trong giờ làm việc, ông bất ngờ nghe thấy tiếng “rít” trong tai, không thể biến mất. Ông đến bệnh viện kiểm tra, bác sĩ xác định ông mắc chứng “tai ù chủ quan”. Đây là bệnh gì? Có cần điều trị không?
Chứng tai ù chủ quan là gì?
Tai ù được chia thành tai ù khách quan và tai ù chủ quan. Tai ù khách quan là hiện tượng có sóng âm vật lý thực sự tồn tại, có thể được người khác nhận thấy hoặc ghi lại bằng thiết bị; tai ù chủ quan là cảm giác chủ quan khi không có nguồn âm thanh tương ứng từ bên ngoài, trong môi trường yên tĩnh, bản thân có thể nghe thấy âm thanh bất thường trong tai. Tai ù chủ quan chiếm phần lớn các trường hợp tai ù, tỷ lệ mắc trong cộng đồng lên tới 10% đến 30%.
Chứng tai ù chủ quan thường do tổn thương một phần tế bào trong tai trong. Những tế bào bị tổn thương này gửi tín hiệu sai đến não, khiến người bệnh tưởng rằng họ nghe thấy một số âm thanh nhất định. Những tổn thương này có thể do các yếu tố sau gây ra:
● Lão hóa và mất thính lực bình thường.
● Căng thẳng, lo âu, trầm cảm và các trạng thái cảm xúc tiêu cực khác.
● Tiếng nổ lớn, tiếng ồn cường độ cao.
● Một số loại thuốc, bao gồm kháng sinh aminoglycoside, thuốc chống động kinh và thuốc giảm đau.
● Chấn thương đầu hoặc cổ.
● Một số thói quen sống không lành mạnh như ăn uống thái quá, hút thuốc uống rượu quá mức, thường xuyên lấy ráy tai, làm việc quá sức, thức khuya chơi game, đeo tai nghe Bluetooth trong thời gian dài.
● Một số bệnh lý như cao huyết áp, bệnh tim mạch, bệnh mạch máu não, rối loạn lipid máu và bệnh tuyến giáp.
Hầu hết các bệnh nhân tai ù chủ quan sẽ nghe thấy âm thanh trong trẻo của tiếng chuông cao, nhưng một số bệnh nhân có thể nghe thấy:
● Tiếng “rít”
● Tiếng “đập”
● Tiếng “tí tách”
● Tiếng “vo vo”
● Tiếng “ong ong”
● Tiếng “rít rít”
Những âm thanh này có thể biến mất trong vài giây, vài phút, có khi kéo dài vài giờ, vài ngày, thậm chí vài tháng, vài năm; có thời điểm cảm giác âm thanh ở tai, có lúc cảm giác ở tâm trí, có khi cảm giác như ở không gian ngoài, trong lúc hoạt động hoặc tập thể dục có thể lớn lên hoặc trở nên nhẹ nhàng hơn.
Chứng tai ù chủ quan có cần điều trị không?
Khi bị tai ù chủ quan, mọi người không nên quá lo lắng. Hơn 90% người bị tai ù chủ quan có thể sống bình thường mà không bị ảnh hưởng, không cần can thiệp y tế; chỉ khoảng 3% đến 5% trường hợp tai ù chủ quan nặng hơn cần can thiệp y tế.
Khi bệnh nhân tai ù chủ quan có các triệu chứng sau, được gọi là bệnh tai ù, cần chủ động tìm kiếm điều trị: có phản ứng cảm xúc tiêu cực như lo âu, trầm cảm; liên quan đến các tổn hại thể chất hoặc tinh thần thực tế hoặc tiềm ẩn, kèm theo rối loạn giấc ngủ, chóng mặt, sa sút trí tuệ, tình trạng mệt mỏi tâm lý; tai ù kéo dài trên 3 đến 6 tháng.
Việc điều trị bằng thuốc mặc dù hiện đang là phương pháp phổ biến nhất cho việc điều trị tai ù chủ quan, nhưng do nguyên nhân bệnh không rõ ràng, thuốc thường thiếu sự nhắm mục tiêu, các hướng dẫn liên quan ở nhiều quốc gia không khuyến nghị điều trị bằng thuốc.
Hiện tại, trong việc điều trị thuốc cho tai ù chủ quan, có một loại thuốc dành cho triệu chứng tai ù, loại kia là dành cho các triệu chứng đi kèm như lo âu, trầm cảm, mất ngủ. Khi cung cấp điều trị thuốc cho bệnh nhân, cần phân định rõ mục đích điều trị và đánh giá hiệu quả khác nhau. Trong giai đoạn cấp tính của tai ù chủ quan, có thể thử các phác đồ điều trị cho bệnh điếc đột ngột như chiết xuất lá cây ngân hạnh, hormon, có thể đạt hiệu quả tốt cho một số bệnh nhân. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số bệnh nhân nhạy cảm có thể xuất hiện cảm giác hưng phấn sau khi dùng thuốc, ảnh hưởng đến giấc ngủ, nên cần giảm liều nếu cần thiết.
Để phòng ngừa tai ù chủ quan, cần chú trọng can thiệp tâm lý và tư vấn, xây dựng tâm lý tích cực, khỏe mạnh; duy trì thói quen sinh hoạt tốt. Những người làm việc trong môi trường tiếng ồn nghề nghiệp cần tự bảo vệ và hạn chế tiếp xúc với nguồn tiếng ồn, và chú ý kiểm tra thính lực định kỳ. Người cao tuổi nên quản lý các bệnh cơ bản của mình tốt.